Hoe grillig de recente verkiezingscycli ook zijn, er is één onmiskenbare trend naar voren gekomen: de Democraten hebben in zeven van de afgelopen acht presidentsverkiezingen de nationale volksstemming gewonnen, terwijl de Republikeinen deze slechts één keer hebben gewonnen, in 2004.
Tijdens die acht verkiezingen claimden Republikeinse kandidaten echter drie keer het presidentschap dankzij het Kiescollege. En vanwege dit systeem profiteren de Democraten van de enorme overwinningsmarges in staten met een hoge bevolkingsdichtheid, zoals Californië, niet méér dan wanneer ze die staten met een handvol stemmen zouden hebben gewonnen.
De verkiezingen van 2004 vormden een hoogtepunt voor de Republikeinen, onder de toenmalige president George W. Bush winnen de volksstemming met 3 miljoen en 286 stemmen in het Electoral College (van de 270 die nodig zijn om te winnen).
Snel vooruit naar 2020, en het landschap is dramatisch veranderd. Ondanks dat Donald Trump in 2020 de blanke stem won met a grote marge–58% tot 41% – verloor hij het presidentschap aan Joe Biden.
En dat toont de enorme uitdaging waarmee de Republikeinse Partij wordt geconfronteerd. De afgelopen twee decennia hebben we een aanzienlijke verschuiving in de kiezerssamenstellingvooral onder raciale en etnische groepen. Het ooit dominante aandeel blanke kiezers is gestaag gedaald, van 77% in 2004 naar slechts 67% in 2020 – een waarschuwingssignaal voor een partij die sterk afhankelijk is geweest van de blanke stem, aldus een analyse van schrijfster Myra Adams.
Deze electorale verschuivingen duiden niet alleen op een demografische transformatie, maar benadrukken ook de strijd van de Republikeinse Partij om haar boodschap en beleid aan te passen aan een breder – meer divers – publiek.
Een deel van het raadsel van de Republikeinse Partij komt ongetwijfeld voort uit een agenda die steeds meer uit de pas loopt met de publieke opinie. Neem bijvoorbeeld de kwesties van hervorming van het wapen En abortus rechten. Het kiezerssentiment neigt sterk naar een progressiever beleid op deze onderwerpen, waardoor de Republikeinse partij op gespannen voet staat met een substantieel deel van het electoraat.
Zelfs Trump erkende die van zijn partij bergopwaartse strijd voor de volksstemming tijdens een bijeenkomst in Virginia op zaterdag.
„Als je New York, Illinois en Californië hebt, ga je automatisch, het is belachelijk, automatisch naar een Democraat, het is moeilijk om de volksstemming te winnen omdat het drie grote staten zijn“, zei hij.
Ondanks zijn overwinning in 2016 markeert het onvermogen van Trump om de volksstemming tegen Clinton en later tegen Biden in 2020 veilig te stellen een mislukte Republikeinse verkiezingsstrategie. Terwijl de partij naar de toekomst kijkt, moet zij de realiteit onder ogen zien dat demografische veranderingen en verschuivende publieke opinies het politieke landschap hervormen op manieren die hen misschien niet bevoordelen.
