Seoel, Zuid-Korea – De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol zal zaterdag in de Nationale Vergadering een tweede afzettingsmotie tegemoet zien, slechts een week na een eerdere poging van de president. De politieke oppositie schoot tekort.
De inzet is hoog na de controversiële afkondiging van de staat van beleg door Yoon op 3 december, die leidde tot landelijke protesten en verhoogde onzekerheid voor de op drie na grootste economie van Azië.
Om de laatste motie van beschuldiging te laten slagen, moet deze ten minste 200 stemmen – een tweederde meerderheid – binnenhalen in de Nationale Vergadering met 300 zetels van Zuid-Korea.
Het oppositieblok heeft 192 zetels, wat acht stemmen minder is dan het vereiste aantal.
De afgelopen dagen heeft echter een klein maar groeiend aantal wetgevers van de regerende People Power Party van Yoon de motie openlijk gesteund, waardoor afzetting steeds waarschijnlijker wordt.
In een uitdagende televisietoespraak Donderdag verwierp Yoon het idee van vrijwillig ontslag en benadrukte: “Of ze mij nu beschuldigen of een onderzoek instellen, ik zal standvastig blijven.”
Wat gebeurt er als Yoon wordt afgezet?
Als de Nationale Vergadering de afzettingsmotie goedkeurt, zal zich een reeks juridische en constitutionele processen ontvouwen, te beginnen met de officiële overhandiging van de afzettingsresolutie door de Nationale Assemblee aan het kabinet van de president en het Constitutionele Hof.
Vanaf dat moment zullen de presidentiële bevoegdheden van Yoon worden opgeschort. Hij zal nog steeds de titel en enkele privileges behouden die verband houden met het presidentschap, waaronder de presidentiële residentie, en voortdurende veiligheidsbescherming.
Gedurende deze periode zal de premier van Zuid-Korea op grond van artikel 71 van de grondwet de rol van waarnemend president op zich nemen.
De oppositie overweegt echter ook premier Han Duck-soo af te zetten in verband met zijn mogelijke rol in de verklaring van de staat van beleg. Als ook Han wordt afgezet, zal de vice-premier van Economie het waarnemend presidentschap overnemen.
De waarnemend president zal essentiële taken uitvoeren, zoals militair bevel, het uitvaardigen van decreten en het beheren van staatszaken.
Hoewel de Grondwet de reikwijdte van het gezag van een waarnemend president niet duidelijk beperkt, suggereert een precedent dat de bevoegdheden beperkt moeten worden tot het handhaven van de status quo in plaats van het initiëren van grote beleidsveranderingen.
Toetsing bij het Constitutioneel Hof
Het afzettingsproces gaat vervolgens naar het Constitutionele Hof, waar rechters de zaak zullen beoordelen om te bepalen of de verwijdering van Yoon gerechtvaardigd is.
Tenminste zes van de negen rechters moeten de motie steunen om aanvaard te worden.
Er zitten momenteel echter slechts zes rechters op de bank, wat betekent dat Yoon slechts één ondersteunende uitspraak nodig heeft om de afzettingspoging te overleven.
De drie vacante zetels zijn posities die de Nationale Assemblee kan nomineren. Terwijl wetgevers zich nu haasten om die zetels te vervullen, heeft de president de uiteindelijke bevoegdheid om de benoemingen goed te keuren, waardoor de mogelijkheid van vertragingen of afwijzingen groter wordt.
De rechtbank moet binnen 180 dagen na ontvangst van de zaak uitspraak doen. Het Constitutionele Hof had 63 dagen nodig om uitspraak te doen over de afzetting van voormalig president Roh Moo-hyun in 2004 en 91 dagen voor de zaak van voormalig president Park Geun-hye in 2016.
Yoon’s potentiële juridische verdediging
De toespraak van Yoon op donderdag leek een voorproefje te zijn van zijn verdedigingsstrategie, mocht de zaak bij het Constitutionele Hof terechtkomen.
Hij zal waarschijnlijk betogen dat het afkondigen van de staat van beleg binnen zijn constitutionele bevoegdheden viel en geen onwettige daad of opstand vormde.
Hij omschreef de verklaring van de staat van beleg als een “zeer politieke beslissing” die onder de bevoegdheden van de president valt en die “niet onderworpen zijn aan rechterlijke toetsing”.
Yoon benadrukte dat zijn besluit een ‘noodoproep aan het publiek’ was te midden van wat hij omschreef als een ernstige politieke crisis, die hij de schuld gaf aan de door de oppositie gecontroleerde Nationale Vergadering.
Uitspraak van het Constitutioneel Hof
Als de rechtbank de afzetting handhaaft, wordt Yoon uit zijn ambt ontheven.
Hij zal de privileges verliezen die aan voormalige presidenten zijn toegekend, zoals pensioenen en persoonlijke assistenten, hoewel hij veiligheidsbescherming zal blijven ontvangen.
Vervolgens moeten er binnen zestig dagen presidentsverkiezingen worden gehouden om een nieuwe leider te kiezen.
Als de afzetting wordt afgewezen, wordt Yoon hersteld als president en hervat hij zijn taken.
Aparte onderzoeken
Zelfs als hij het tweede impeachment-bod overleeft, wordt Yoon nog steeds geconfronteerd strafrechtelijke onderzoeken.
Hoewel een zittende president immuniteit geniet tegen strafrechtelijke vervolging, strekt deze bescherming zich niet uit tot beschuldigingen van opstand.
Meerdere onderzoeksinstanties, waaronder de politie, het openbaar ministerie en het Corruption Investigation Office for High-ranking Officials, doen onderzoek naar hoge functionarissen en militaire commandanten op beschuldiging van opstand.
Dit betekent dat Yoon mogelijk gearresteerd zou kunnen worden, wat de eerste dergelijke zaak zou zijn waarbij een zittende president in Zuid-Korea betrokken zou zijn.
