Slaapapneu verhoogt het risico op dementie bij oudere vrouwen

Slaapapneu is een veel voorkomende, maar vaak niet gediagnosticeerde slaapstoornis die wordt gekenmerkt door herhaalde onderbrekingen van de ademhaling tijdens de slaap. Deze onderbrekingen, bekend als apneus, duren enkele seconden tot minuten en kunnen meerdere keren per uur voorkomen. Het meest voorkomende type, obstructieve slaapapneu (OSA), treedt op wanneer de spieren in uw keel overmatig ontspannen, waardoor uw luchtwegen verstopt raken.

Symptomen zijn onder meer luid snurken, overmatige slaperigheid overdag en rusteloze slaap, wat een aanzienlijke invloed heeft op uw levenskwaliteit. Bij ongeveer 6 miljoen Amerikanen is de diagnose slaapapneu gesteld, maar schattingen suggereren dat tot 80% van de volwassenen met OSA nog steeds niet gediagnosticeerd is.¹ Dit betekent dat bijna 30 miljoen Amerikanen worstelen met slaapapneu, de meesten zonder het te beseffen.²

Deze hoge prevalentie onderstreept het belang van bewustzijn en screening, vooral omdat OSA niet alleen ontwrichtend is, maar ook verband houdt met verschillende ernstige gezondheidsproblemen. Bij mannen is de kans op de diagnose OSA over het algemeen groter dan bij vrouwen, maar uit onderzoek blijkt dat vrouwen ernstiger gevolgen kunnen ondervinden van de aandoening, vooral wat de cognitieve gezondheid betreft.³

Het verband tussen slaapapneu en dementie

Bevindingen uit een uitgebreid 10 jaar durend longitudinaal onderzoek gepubliceerd in SLEEP Advances benadrukken een verband tussen bekende of vermoedelijke OSA en het risico op het ontwikkelen van dementie, vooral bij oudere vrouwen.

De studie analyseerde gegevens van de Health and Retirement Study (HRS), waaraan 18.815 deelnemers van 50 jaar en ouder deelnamen die bij het begin van de studie dementievrij waren. Door deze personen gedurende een decennium te volgen, probeerden onderzoekers te ontdekken hoe OSA de kans op het ontwikkelen van dementie beïnvloedt.

De resultaten waren onthullend. Zowel vrouwen als mannen met bekende of vermoede OSA vertoonden een hogere cumulatieve incidentie van dementie vergeleken met degenen zonder OSA. Opvallend is dat vrouwen met OSA op 80-jarige leeftijd een 4,7% hoger risico hadden om dementie te ontwikkelen, terwijl mannen een 2,5% verhoogd risico hadden.⁴ Zelfs na correctie voor factoren als ras, opleiding en samenwoningstatus bleef het verband significant, waarbij werd benadrukt dat OSA een onafhankelijke risicofactor is voor dementie.

Waarom oudere vrouwen een bijzonder risico lopen

Uit het onderzoek blijkt dat vrouwen met OSA een onevenredig hoger risico lopen op dementie. Verschillende factoren dragen bij aan deze seksespecifieke kwetsbaarheid. Vrouwen met onbehandelde OSA ervaren vaak ernstiger symptomen, waaronder een slechtere slaapkwaliteit, verhoogde vermoeidheid, angst en depressie.⁵ Deze stroomafwaartse effecten hebben in de loop van de tijd een meer uitgesproken impact op de cognitieve functie.

Bovendien hebben vrouwen meer kans op cardiovasculaire complicaties die verband houden met OSA, zoals hoge bloeddruk en hartziekten, die op zichzelf risicofactoren zijn voor dementie. De kruising van OSA met andere gezondheidsproblemen verergert waarschijnlijk de cognitieve achteruitgang bij vrouwen, waardoor ze vatbaarder worden voor dementie in vergelijking met hun mannelijke tegenhangers.

Een belangrijke uitdaging bij het aanpakken van het risico op OSA-gerelateerde dementie is het hoge aantal niet-gediagnosticeerde gevallen. Bij het onderzoek werd gebruik gemaakt van een aangepaste versie van de STOP-Bang-vragenlijst, een gevalideerd screeningsinstrument, om zowel gediagnosticeerde als vermoedelijke gevallen van OSA te identificeren.

Door deze niet-gediagnosticeerde gevallen vast te leggen, biedt het onderzoek een nauwkeurigere schatting van de werkelijke prevalentie van OSA en de impact ervan op de cognitieve gezondheid. Dit is belangrijk omdat niet-gediagnosticeerde OSA onbehandeld blijft, waardoor de stoornis kan voortduren en de cognitieve achteruitgang kan versnellen. Vroegtijdige identificatie en behandeling van OSA zou daarom een ​​cruciale rol kunnen spelen bij het verminderen van het risico op dementie, vooral bij oudere vrouwen die al een hoger risico lopen.

De relatie tussen OSA en dementie is complex en er zijn verschillende biologische en fysiologische mechanismen bij betrokken. Chronische onderbrekingen van de ademhaling tijdens de slaap leiden tot intermitterende hypoxie (laag zuurstofniveau) en gefragmenteerde slaap, die beide aanzienlijke stress op de hersenen veroorzaken.

Deze stress kan bijdragen aan de accumulatie van amyloïde bèta- en tau-eiwittenkenmerkende kenmerken van de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Bovendien wordt OSA geassocieerd met systemische ontstekingen, die de cognitieve functie aantasten en neurodegeneratie bevorderen.

Slaapconsolidatie – een belangrijke speler in cognitieve functies

Naast de bekende risico’s die met OSA gepaard gaan, onderstreept onderzoek de rol van slaapconsolidatie bij het behouden van de cognitieve gezondheid naarmate u ouder wordt. Slaapconsolidatie verwijst naar de ononderbroken, continue slaap waardoor uw hersenen effectief door de verschillende slaapfasen kunnen fietsen, inclusief diepe herstellende fasen.

Een studie gepubliceerd in JAMA Network Open onder 5.946 volwassenen van middelbare tot oudere leeftijd onthulde dat een betere efficiëntie van het slaaponderhoud – in wezen minder ontwaken tijdens de nacht – en een kortere wektijd na het begin van de slaap sterk geassocieerd zijn met een superieure mondiale cognitieve functie.⁶

Stel je je slaap voor als een symfonie, waarbij elk instrument een ander slaapstadium vertegenwoordigt. Wanneer uw slaap is geconsolideerd, spelen deze „instrumenten“ harmonieus zonder storende pauzes.

Deze naadloze voortgang door de slaapfasen is betrokken bij processen zoals geheugenconsolidatie, waarbij je hersenen de informatie die je gedurende de dag hebt verzameld, organiseren en opslaan. Verstoringen in deze stroom belemmeren uw vermogen om herinneringen op te halen, problemen op te lossen en de aandacht vast te houden – belangrijke componenten van cognitieve gezondheid.

Kortom, het verbeteren van de continuïteit van uw slaap is belangrijk voor het behoud van de cognitieve functie en het aanpakken van slaapapneu, wat leidt tot gefragmenteerde slaap, maakt deel uit van die vergelijking. Volgens de studie werden “slechtere slaapconsolidatie en heersende OSA binnen vijf jaar geassocieerd met een slechtere mondiale cognitie.”⁷ het toevoegen van steun voor het belang van het aanpakken van OSA om cognitieve achteruitgang te voorkomen.

Inzicht in de biologische mechanismen die OSA en dementie met elkaar verbinden

De relatie tussen OSA en dementie onthult een complex web van biologische mechanismen die deze associatie ondersteunen. Een van de belangrijkste mechanismen is intermitterende hypoxie, een kenmerk van OSA. Tijdens apneu-episodes daalt uw zuurstofniveau, wat leidt tot perioden van weinig zuurstof gevolgd door reoxygenatie. Dit cyclische patroon genereert oxidatieve stress en ontstekingen in uw hersenen.⁸

Een andere route is het glymfatische systeem, dat verantwoordelijk is voor het opruimen van metabolisch afval uit je hersenen. Door OSA geïnduceerde intrathoracale drukschommelingen verstoren de normale stroom van hersenvocht, waardoor de glymfatische klaring van amyloïde bèta wordt belemmerd.

Slaapfragmentatie speelt ook een belangrijke rol. Continue slaap is essentieel voor processen zoals geheugenconsolidatie en synaptische hermodellering. Wanneer de slaap gefragmenteerd is, worden deze processen aangetast, wat leidt tot tekorten in geheugen, aandacht en uitvoerende functies.⁹ In de loop van de tijd draagt ​​deze chronische verstoring bij aan de geleidelijke achteruitgang van de cognitieve vaardigheden die bij dementie wordt waargenomen.

Bovendien dragen de chronische intermitterende hypoxie en verhoogde sympathische activiteit geassocieerd met OSA bij aan cardiovasculaire problemen, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat die zowel de gezondheid van het hart als de cognitieve functies in gevaar brengt.

Neuroimaging-onderzoeken hebben tastbaar bewijs geleverd van de impact van OSA op de hersenstructuur. Patiënten met OSA vertonen vaak laesies van de witte stof en atrofie van de grijze stof in gebieden die cruciaal zijn voor cognitieve verwerking. Deze structurele veranderingen correleren met beperkingen in het geheugen, de uitvoerende functies en de verwerkingssnelheid, waardoor OSA verder in verband wordt gebracht met cognitieve achteruitgang en dementie.¹⁰

Mondbeschermers, OMT en CPAP voor de behandeling van slaapapneu

Continue positieve luchtwegdruk (CPAP) wordt beschouwd als de „gouden standaard“ voor de behandeling van OSA.¹¹ Deze therapie omvat een klein apparaat dat een gestage luchtstroom afgeeft via een masker dat over uw mond, neus of beide wordt gedragen. De continue luchtdruk voorkomt dat uw luchtwegen tijdens de slaap instorten, waardoor het zuurstofniveau op peil blijft en de slaapkwaliteit wordt verbeterd.

CPAP-therapie heeft echter zijn nadelen. Sommige mensen kunnen zich claustrofobisch voelen als ze het masker dragen, en vaak voorkomende bijwerkingen zijn verstopte neus, droge mond en ogen, en zweren in het gezicht als gevolg van de drukpunten van het masker. Als alternatief, apparaten voor mandibulaire vooruitgang (MAD’s), een soort gebitsbeschermer, bieden een effectieve behandeling met minder bijwerkingen vergeleken met CPAP.

MAD’s worden op maat gemaakt door tandartsen in samenwerking met slaapspecialisten. Deze apparaten bestaan ​​uit twee delen die over uw boven- en ondertanden passen, verbonden door een mechanisme dat uw onderkaak geleidelijk naar voren beweegt. Deze herpositionering verplaatst de basis van uw tong weg van de luchtwegen, waardoor de kans op obstructie wordt verkleind.

Tandartsen voeren een grondig onderzoek uit en maken röntgenfoto’s om te bepalen hoeveel uw onderkaak precies moet worden verplaatst om de luchtwegen open te houden. Aanpassingen worden geleidelijk doorgevoerd om te voorkomen dat uw beet verandert of kaakongemak wordt veroorzaakt.

Een andere behandelingsoptie is orofaciale myofunctionele therapie (OMT). OMT richt zich op de neuromusculaire heropvoeding van uw mond- en gezichtsspieren door middel van oefeningen en gedragsveranderingstechnieken. Deze praktijken bevorderen de juiste plaatsing van de tong, verbeteren het ademen, kauwen en slikken, en corrigeren de hoofd- en nekhoudingen. OMT is bijzonder effectief bij de behandeling van milde tot matige slaapapneu en biedt aanzienlijke voordelen.

Levensstijlaanpassingen om slaapapneu te verlichten

Disfunctionele ademhalingsgewoonten saboteren uw gezondheid en verergeren aandoeningen zoals slaapapneu. Ik raad aan om een ​​ademhalingsgedragsanalist te raadplegen om u te helpen bewust te worden van uw ademhalingsgewoonten, wat deze veroorzaakt en hoe u deze kunt oplossen. Dit is een belangrijke stap in het beheersen van slaapapneu.

Naast een goede ademhaling, vermindert het aannemen van specifieke veranderingen in levensstijl de symptomen van slaapapneu, waaronder snurken, aanzienlijk. Afhankelijk van de ernst van uw aandoening zijn deze aanpassingen vaak zeer effectief:¹²

• Zorg voor een gezond gewicht – Obesitas is een risicofactor voor slaapapneu. Als u overgewicht of obesitas heeft, kan het verliezen van zelfs 10% van uw lichaamsgewicht leiden tot merkbare verbeteringen in de symptomen van slaapapneu.
• Kies de juiste slaaphouding — Rugslapen verergert slaapapneu vaak, omdat uw tong en zachte gehemelte hierdoor naar achteren kunnen vallen, waardoor uw luchtwegen worden geblokkeerd. Probeer in plaats daarvan op uw zij of buik te slapen, of met uw bovenlichaam omhoog.¹³ Om te voorkomen dat u tijdens het slapen op uw rug rolt, kunt u eenvoudige trucjes proberen, zoals het bevestigen van een tennisbal aan de achterkant van uw pyjama of het gebruik van strategisch geplaatste kussens.
• Vermijd alcohol en roken — Zowel alcohol als roken verergeren de symptomen van slaapapneu. Alcohol ontspant je keelspieren, waardoor het risico op luchtwegobstructie toeneemt, terwijl roken leidt tot ontstekingen en vochtretentie in je luchtwegen.
• Blijf uit de buurt van benzodiazepinen – Deze kalmerende medicijnen verergeren de slaapapneu door uw keelspieren verder te ontspannen, waardoor luchtwegobstructie waarschijnlijker wordt.

Door deze kennis te omarmen, kunt u weloverwogen beslissingen nemen over uw gezondheid, waardoor u kunt genieten van een betere levenskwaliteit met minder risico op cognitieve achteruitgang. Zorg ervoor dat slaapapneu niet stilletjes bijdraagt ​​aan uw cognitieve uitdagingen; zoek naar evaluatie en een holistische behandeling om de gezondheid van uw hersenen voor de toekomst veilig te stellen.

Source link