Met de Taurid-meteorenregen nu wereldwijd de nachtelijke hemel bereikenzoek naar wat een hemelse traktatie zou kunnen zijn – misschien zie je vallende sterren en misschien zelfs vuurballende grootste en helderste meteoren.
Als de volle maan begint na 15 november af te nemenzal de lucht donkerder zijn als gevolg van het afnemende maanlicht, dus het vinden van de meteoren zal gemakkelijker worden. Dat gezegd hebbende, zal de beste zichtbaarheid voor de meteoren gedurende de rest van de maand komen vlak voor maanopkomst elke nacht.
Naast de lichtshow is er nog iets waar zowel wetenschappers als toeschouwers zich al lang over afvragen: de mogelijkheid dat er grotere brokken in de Taurid-meteoorstromen zitten, brokken zo groot als rotsblokken, gebouwen of zelfs bergen.
En als dat waar is, zou een van die monstergrote Taurid-objecten dan in botsing kunnen komen met de aarde? Kunnen ze een stad wegvagen of erger? Is het mogelijk dat dit ergens in het verleden van onze planeet al is gebeurd?
Deze animatie simuleert de beweging van de hypothetische Taurid-meteoorzwerm door de ruimte.
Als natuurkundige die onderzoek doet naar de risico's die kometen en asteroïden voor de aarde vormen, ben ik mij ervan bewust dat dit een onderwerp is waarin pseudowetenschap vaak concurreert met de werkelijke wetenschap. Laten we dus proberen de grens te vinden tussen feit en fictie.
Varkenshok, gloeiende staarten en vallende sterren
Komeet Encke wel de zogenaamde moederkomeet van de Taurid-meteoren. Het is relatief klein, met een diameter van iets meer dan 3 mijl (bijna 5 kilometer), en kruist elke 3,3 jaar de baan van de aarde en weer terug.
Terwijl Encke beweegt, werpt hij stof af waar hij ook gaat, net als het Peanuts-personage Pig-Pen. Een meteorenregen ontstaat wanneer stof en puin oplichten wanneer het met hoge snelheid de atmosfeer van de aarde binnendringt. Uiteindelijk verdwijnen ze in een gloeiende dampwolk met een gloeiende staart, waardoor de illusie ontstaat van een ‘vallende ster’.
Maar stof is niet het enige dat de komeet afbreekt. Dat geldt ook voor grotere brokken, zo groot als kiezelstenen en stenen. Wanneer ze in botsing komen met de lucht, creëren ze veel helderdere vuurballen, die soms exploderen.
Doemsdagbuien
De “samenhangend catastrofismeDe hypothese suggereert dat komeet Encke ontstond toen een nog grotere komeet in stukken uiteenviel; Encke overleefde als het grootste stuk. De hypothese suggereert ook dat andere stukken ter grootte van een berg afbraken en samenvloeiden tot een grote zwerm fragmenten. Als zo'n zwerm bestaat, bestaat de mogelijkheid dat die grote brokken op een dag de aarde kunnen raken terwijl deze door de zwerm gaat.
Maar het feit dat iets fysiek mogelijk is, betekent niet dat het bestaat. Reguliere astronomen hebben dat wel gedaan verwierp de meest catastrofale voorspellingen van deze theorie. Naast andere redenen hebben wetenschappers nooit hoge concentraties van deze bergachtige objecten waargenomen.
Ondanks het gebrek aan bewijs bevinden onderzoekers zich aan de rand van de wetenschap hebben het idee omarmd. Ze beweren dat de aarde 12.900 jaar geleden een wereldwijde catastrofale zwerm heeft meegemaakt; de impact veroorzaakte, zeggen ze, vuurstormen, overstromingen en abrupte klimaatverandering op het hele continent die leidden tot het massaal uitsterven van grote zoogdieren, zoals wolharige mammoetenen de verdwijning van vroege Amerikanen, bekend als het Clovis-volk.
Het bewijs voor een catastrofale oorzaak van deze gebeurtenissen, waarvan de meeste niet plaatsvonden, ontbreekt. Niettemin heeft het idee veel aanhang gekregen en vormde het de basis voor de populaire tv-serie van de Britse auteur Graham Hancock: “Oude Apocalyps.”
Het Tunguska-evenement
Maar zelfs bizarre ideeën kunnen elementen van waarheid bevatten, en er zijn aanwijzingen dat sommige objecten – meer dan alleen stof en puin, maar kleiner dan de omvang van de dag des oordeels – inderdaad bestaan in de Taurid-meteoorstroom en dat de aarde ze al is tegengekomen.
Eén aanwijzing komt van een gebeurtenis op 30 juni 1908, toen een enorme explosie in de lucht miljoenen bomen in Siberië omver blies. Dit was het het Tunguska-evenement – een luchtstoot van een object met een diameter van maximaal 160 voet (ongeveer 50 meter).
De botsing heeft meerdere megaton energie vrijgemaaktwat ongeveer het equivalent is van een grote thermonucleaire bom. Wat er gebeurt is dit: het binnenkomende object dringt diep door in de atmosfeer van de aarde, en de dichte lucht vertraagt het en verwarmt het totdat het verdampt en explodeert.
Zou dit object een Taurid kunnen zijn? De Tauriden kruisen immers tweemaal per jaar de baan van de aarde – niet alleen in de herfst maar ook in juni.
Hier is het bewijs: ten eerste komen de beschrijvingen van het traject van de Tunguska-ontploffing, zoals gerapporteerd door ooggetuigen, overeen met die van een object dat uit de Taurid-stroom komt.
Bovendien hangt het patroon van explosieschade op de grond onder een luchtstoot af van het traject van het exploderende object. Supercomputersimulaties laten zien dat de vorm van de explosie aan het oppervlak veroorzaakt zou worden door een exploderend Taurid-object komt overeen met het patroon van omgevallen bomen bij Tunguska.
Ten slotte observeerden mensen tijdens de Taurid-meteorenregen in 1975 grote vuurballen – en seismometers, die eerder waren geplaatst op de maan door Apollo-astronautendetecteerde seismische gebeurtenissen op het maanoppervlak. Wetenschappers interpreteerden deze gebeurtenissen als inslagen, vermoedelijk veroorzaakt door de Taurid-meteoren.
Er wordt voorspeld dat de Tauridenzwerm in 2032 en 2036 – ervan uitgaande dat deze bestaat – dichter bij de aarde zal zijn dan ooit sinds 1975. Dat zou kunnen betekenen dat de maan, en misschien ook de aarde, in die jaren opnieuw zou kunnen worden bekogeld.
Er is tijd om dit uit te zoeken. Wetenschappers kunnen hun astronomische onderzoeken uitbreiden om te zoeken naar objecten ter grootte van Tunguska op de locaties waar ze zich naar verwachting zullen bevinden de volgende keer dat ze in onze buurt zijn.
De meeste wetenschappers blijven sceptisch over het bestaan van zo'n zwerm, maar het is de taak van planetaire verdedigers om mogelijke bedreigingen te onderzoeken, zelfs als het risico klein is. Een object ter grootte van Tunguska zou immers een grote stad kunnen verwoesten en miljoenen doden; een nauwkeurige telling van objecten op een potentiële ramkoers is essentieel.
Zet doemscenario's en eeuwenoude apocalypsen opzij. De echte vraag, en nog steeds een open vraag, is of een Taurid-zwerm meer objecten van Tunguska-formaat zou kunnen leveren dan anders zou worden verwacht. Dit zou betekenen dat we het risico van toekomstige uitbarstingen hebben onderschat.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op Het gesprek door Mark Boslough aan de Universiteit van New Mexico. Lees de origineel artikel hier.
