“Mensen denken dat dromen niet echt zijn, alleen maar omdat ze niet uit materie, uit deeltjes bestaan. Dromen zijn echt. Maar ze zijn gemaakt van gezichtspunten, van beelden, van herinneringen, woordspelingen en verloren hoop.”
—Neil Gaiman
Ik weet niet hoe het met jou zit, maar mijn dromen zijn de laatste tijd bijzonder levendig geweest – vol toepasselijke symboliek, momenten van vooruitziendheid en verontrustend apocalyptische beelden. (Sommige dromen zijn zo surrealistisch dat ze niet te interpreteren zijn, andere zijn overduidelijk.) Misschien is het mijn onbewuste poging om een veelbewogen jaar te verwerken, of een vorm van zelfbescherming. Dat is het probleem met dromen: ondanks al onze wetenschappelijke vooruitgang is dit magische en alomtegenwoordige aspect van de menselijke ervaring nog steeds een mysterie. Het enige wat we hebben zijn theorieën over waar dromen van gemaakt zijn.
Jaren geleden schreef ik een nieuwsbrief over een aantal van die theorieën. Eén daarvan was Freuds overtuiging dat dromen onze onbewuste verlangens onthullen. Een andere was dat we dromen om te onthouden; Uit een onderzoek uit 2010 bleek dat deelnemers die droomden over een doolhof tussen pogingen om er doorheen te navigeren, tien keer beter waren in het oplossen ervan bij de volgende poging. Een derde daarvan was dat we ervan dromen problemen op te lossen zonder de beperkingen van de logica. En dan was er nog de theorie dat we dromen van ons voortbestaan, door levens- of doodsbedreigingen in de praktijk te brengen. En nog een, dat we dromen ervan om te genezen en traumatische gebeurtenissen verwerken.
Een nieuwere theorie suggereert een complexere reden waarom we dromen, gerelateerd aan plasticiteit van de hersenen. Dit verwijst naar het vermogen van de hersenen om zichzelf opnieuw te vormen. De neuroncellen die informatie in de hersenen verwerken – onderling verbonden door duizenden verbindingen – veranderen zichzelf telkens wanneer we nieuwe vaardigheden leren, onze gewoonten veranderen of ons aanpassen. Dit wordt ook wel livewiring genoemd, omdat het voortdurend gebeurt; 86 miljard neuronen en de 0,2 biljard verbindingen die ze met elkaar verbinden, herbedraden elk moment van je leven. Zelfs nu, terwijl je deze informatie tot je neemt.
De snelheid waarmee dit gebeurt is buitengewoon. Je hebt misschien gehoord dat bij mensen die blind worden, hun hersenen zich snel reorganiseren om andere zintuigen zoals aanraking of gehoor te versterken (en zelfs echolocatie te ontwikkelen). Maar wist je dat dit ook kan gebeuren bij tijdelijk gezichtsverlies? In één studiemoesten deelnemers met zicht brail leren; sommigen met blinddoeken, anderen zonder. In een tijdsbestek van vijf dagen konden degenen bij wie het gezichtsvermogen was verwijderd, de braille beter lezen dan degenen bij wie dat niet het geval was. De neuronen in hun visuele cortex zijn opnieuw bedraad om te helpen – en dat gebeurde binnen enkele uren.
Dus als onze hersenen in staat zijn om snel opnieuw te bedraden als ons zicht zelfs maar tijdelijk is weggenomen, kun je je voorstellen welk probleem dit met zich meebrengt als we elke nacht gaan slapen (vooral voor onze voorouders die geen elektronisch licht hadden). Dit is de basis voor de verdedigingsactiveringstheorie: dat we dromen om de visuele cortex te behouden door deze beelden te geven waarop we ons kunnen concentreren terwijl de wereld donker is en ons zicht verdwenen is. Met andere woorden, we dromen ervan om onze visie te beschermen.
De wetenschappers erachter deze theorieDavid Eagleman en Don Vaughn (neurowetenschappers aan respectievelijk Stanford University en UCLA) testten het door de tijd doorgebracht in REM (de slaapfase waarin we dromen) te meten tegen de plasticiteit van de hersenen bij verschillende diersoorten en vonden een positieve correlatie. Hoe meer plasticiteit van de hersenen, hoe meer reden om te dromen. Ze merkten ook op dat mensen die minder visuele input hebben als ze wakker zijn – mensen met oogdegeneratie of zelfs mensen die in de gevangenis zitten – visuele hallucinaties kunnen hebben. Hun hersenen verdedigen hun zicht met wakkere dromen.
Gezien de plasticiteit van onze hersenen vraag ik me af hoe ze voortdurend worden hervormd door polycrisis. De tijd die we doorbrengen met rusten en dromen kan ons helpen ons gezichtsvermogen te beschermen. En als ik zicht zeg, bedoel ik het metaforische soort: ons vermogen om duidelijk te zien en ons de wereld voor te stellen die we willen creëren, in plaats van ons te laten vormen door de wereld die ons is overhandigd, een wereld die geen vooruitziende blik heeft op het gebied van duurzaamheid. . Hoewel ze misschien niet profetisch zijn, zijn dromen in deze zin niet minder voortekenen van de toekomst. Daarom verlaat ik jullie, en dit jaar, met een simpele uitnodiging: droom verder.
