Geproduceerd door ElevenLabs en Nieuws via audio (Noa) met behulp van AI-vertelling. Luister naar meer verhalen in de Noa-app.
Het is verleidelijk om politieke extremisten te zien als degenen van wie hun hersenen zijn geflambeerd door een vast mediadieet van excentrieke podcasters, marginale YouTubers en ‘doe je eigen onderzoek’-samenzweerders. Het was bekend dat Dylann Roof, die in 2015 negen mensen doodde in een zwarte kerk in Charleston, South Carolina, rondhing op forums van blanke supremacisten. Robert Bowers plaatste regelmatig racistische inhoud op de rechtse site Gab, waar hij schreef: “Schroef je optica, ik ga naar binnen” vlak voordat hij in 2018 elf mensen vermoordde in een synagoge in Pittsburgh. Het manifest van Brenton Tarrant waarin wordt uitgelegd waarom hij 51 mensen vermoordde in twee moskeeën in Christchurch, Nieuw-Zeeland, was in 2019 gevuld met 4chan-grappen en memes, wat erop duidde dat hij ruimschoots tijd op het perron had doorgebracht.
Maar op het eerste gezicht lijkt Luigi Mangione, de vermoedelijke moordenaar van Brian Thompson, CEO van UnitedHealthcare, niet in dit plaatje te passen. Mangione was actief op sociale media, maar op de meest gemiddelde manier. Hij postte schijnbaar op Goodreads en X, had openbare foto’s van zichzelf op Facebook, en naar verluidt bracht tijd door op Reddit om zijn rugpijn te bespreken. Misschien komen er nog meer details aan het licht die het beeld compliceren, maar hoe extreem zijn politieke opvattingen ook waren – hij wordt immers beschuldigd van de moord op een man in Midtown Manhattan en heeft naar verluidt een manifest geschreven waarin hij zorgverzekeraars ‘parasieten’ noemde – dit doet Het lijkt er niet op dat hij een man is die radicaliseerde in de koortsachtige moerassen van een of andere obscure hoek van het dark web. Oppervlakkig gezien was Mangione misschien gewoon een fundamenteel normale man die snauwde. Of misschien laat de moord zien hoe mainstream politiek geweld aan het worden is.
Uit een Goodreads-profiel dat van Mangione lijkt te zijn gebleken, blijkt dat hij boeken had gelezen die waren geschreven door de populair-wetenschappelijke schrijver Michael Pollan en door Dr. Seuss (hij gaf De Lorax een vijfsterrenrecensie). Op wat wordt verondersteld zijn X-account te zijn, volgde hij een mengelmoes van zeer populaire (en ideologisch gemengde) mensen, waaronder Joe Rogan, vertegenwoordiger Alexandria Ocasio-Cortez, Ezra Klein en Edward Snowden. In ten minste één geval prees hij de perspectieven van Tucker Carlson op de postmoderne architectuur. Zijn meest extreme signaal was een sympathieke recensie die hij gaf aan het manifest geschreven door Ted Kaczynski, de Unabomber. Maar zoals de schrijver Max Read wijst eropdat is niet ongewoon voor veel jongere politiek actieve mensen die zich identificeren met Kaczynski’s milieuactivisten en anti-tech standpunten, hoewel het onwaarschijnlijk is dat velen van hen in de pas lopen met de tactieken van de Unabomber.
Nogmaals, er zijn veel onbekenden over Mangione. Toch heeft dat mensen er niet van weerhouden zijn vermeende zaak te vieren; in feite heeft zijn neutrale aanwezigheid op sociale media het misschien alleen maar gemakkelijker gemaakt om zich mee te identificeren. Grappen over de dood van Thompson zijn op vrijwel elk sociale-mediaplatform viraal gegaan en zijn in de week na de schietpartij niet meer gestopt. Mensen vulden commentaarsecties voor video’s en berichten over de schietpartij met onsympathieke antwoorden, wezen op de reputatie van UnitedHealthcare voor het ontkennen van claims en piekerden over hoeveel lijden Thompson verantwoordelijk was aan het roer van het bedrijf. Het Network Contagion Research Institute, een non-profitorganisatie die online extremisme monitort en analyseert, vond dat zes van de tien meest betrokken berichten op X over Thompson of UnitedHealthcare in de nasleep van de schietpartij “uitten expliciete of impliciete steun voor de moord of kleineerden het slachtoffer.” Deze reacties waren ook niet politiek verdeeld. Toen de conservatieven Matt Walsh en Ben Shapiro video’s maakten waarin ze klaagden over mensen die dansten op het graf van Thompson, mensen teruggeduwd in de reacties en noemde de commentatoren geen contact meer.
Op deze manier bakenen de daad van Mangione en de reactie daarop een nieuw moment af, een waarin daden van politiek geweld niet langer beperkt blijven tot extremisten met marginale opvattingen, maar breed geaccepteerd worden. Dit borrelt al jaren op: grappen over ‘eet de rijken’, guillotines en klassenoorlog zijn sinds eind 2010 memes voor jong, online links. Mildere versies van dit sentiment sijpelden af en toe naar een breder publiek, zoals vorig jaar, toen mensen online toegejuichte orka’s voor het aanvallen van jachten op het Iberisch schiereiland. Veel jonge mensen zijn woedend over het economische lot dat zij hebben getrokken doordat ze zijn geboren in een tijdperk van aanzienlijke ongelijkheid in welvaart, en hebben knipogende grappen gemaakt over het aanpakken ervan met geweld. Na de moord op Thompson brak dit sentiment uit de muren, waardoor commentaarsecties en feeds op sociale media overstroomden.
Deze reactie is waarschijnlijk geen aberratie, maar is in plaats daarvan een stijgende lijn. Amerika ervaart zijn eigen situatie nog niet Jaren van Lood– een periode in Italië van de jaren zestig tot de jaren tachtig waarin politiek geweld en algemene onrust de norm werden als reactie op de economische instabiliteit en het toenemende extremisme – maar politiek geweld in de VS wordt langzaam maar zeker steeds gebruikelijker. In de afgelopen jarenhet is naar het hoogste niveau gestegen sinds de jaren zeventigEn de meerderheid van de ideologisch gemotiveerde moorden sinds 1990 zijn gepleegd door extreemrechtse extremisten.
Deskundigen hebben verschillende theorieën over wat dit drijft, maar velen zijn het daar over eens we zijn uitgerekend voor meer daden van politiek geweld voordat de trend verdwijnt. De reactie op de dood van Thompson is niet alleen dat mensen genieten van wat zij geloven dat burgerwacht is – het kan ook een teken zijn van wat gaat komen. Zoals mijn collega Adrienne LaFrance heeft geschreven“Amerikanen hebben de neiging politiek geweld te onderschatten, zoals Italianen aanvankelijk deden tijdens de Jaren van Lood.” De vermeende daad van Mangione en de publieke reactie suggereren dat er honger is naar politiek, zaakgericht geweld; dat deze daden niet alleen door terminaal online gekken mogen worden gepleegd of toegejuicht. Er zijn miljoenen jongens die de wereld zien zoals Mangione dat doet, en miljoenen anderen zijn bereid hen aan te moedigen.
