Holly Connolly biedt een gids voor de Piemontese stad Turijn, afgestemd op liefhebbers van eten en kunst
Introductie van een reeks alternatieven stadsgidsenspeciaal samengesteld voor de gecultiveerde reiziger.
Vooral in verhouding tot zijn omvang, Turijn heeft een uitzonderlijke geschiedenis. De stad, ooit de hoofdstad van Italië, is de betwistbare geboorteplaats van het futurisme, werd tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna verwoest door massale bombardementen en blijft een centrum van de auto-industrie van het land (de stad was ooit een stedenband met Detroit). Het zou gemakkelijk zijn om door te gaan: de stad heeft tientallen jaren van bloei en mislukking gekend, en kenmerkend voor bepaalde plaatsen die bijna in verval zijn geraakt, heeft zij lange tijd radicale gedachten en creatief potentieel gekoesterd.
Tegenwoordig hebben de goedkope huurprijzen en de toewijding van Turijn aan de kunst ervoor gezorgd dat de stad een groeiende reputatie heeft als thuis voor kunstenaars. Het heeft een levendige galeriescène die gepaard gaat met een golf aan restaurants en bars, waar zowel Piemontese gerechten als meer internationale gerechten worden geserveerd. Het is ook de plek waar ik, toen ik een foto op mijn Instagram Stories plaatste, het meest overspoeld werd met aanbevelingen. Dit gebeurt altijd voor grotere steden, maar voor Turijn was het een beetje onverwacht; het voelt als een bewijs dat het een soort insiderstad is, een plek die geen hoofdstad is, maar waar je nog steeds, zoals iemand het uitdrukte, ‚Mijn moeders favoriete restaurant ter wereld‘ kunt vinden.
Op een uur met de trein van Milaan zou een reis naar Turijn kunnen worden opgenomen in een uitstapje tussen de noordelijke steden van Italië, of het zou kunnen worden beschouwd als een bestemming op zich. Turijn komt vooral eind oktober tot leven tijdens zowel het Artissima- als het C2C-festival, waar internationaal muziek- en kunstpubliek op afkomt.
Fondazione Merz
Bij de eerste ontmoeting in Turijn in de jaren vijftig zou het kunstenaarspaar Mario en Marisa Merz sleutelfiguren worden in de ontwikkeling van Arte Povera tot eind jaren zestig en begin jaren zeventig. Onder voorzitterschap van hun dochter heeft de Fondazione Merz sinds 2005 zowel hun nalatenschap als hun toewijding aan een radicaal kunstlandschap behouden, met een programma van tentoonstellingen gewijd aan Mario en Marisa, maar ook aan opkomende hedendaagse kunstenaars. De Fondazione, voorheen een elektriciteitscentrale uit de jaren dertig, is een opmerkelijk mooie ruimte, waar je tot begin februari 2025 een tentoonstelling kunt bijwonen ter ere van de honderdste geboortedag van Mario Merz.
Museo d’Arte Orientale
Tot eind maart 2025 te zien Konijn bewoont de maanwaarin het werk van kunstenaar Nam June Paik bij MAO centraal staat. Het wordt opgevoerd ter gelegenheid van de 140e verjaardag van een bilateraal verdrag tussen Italië en Korea, waardoor Italië een van de eerste landen werd die diplomatieke betrekkingen met het land aanknoopte. Het is een rijke multimediale beschouwing van Paiks productie. Om deel te nemen aan de show, die zich afspeelt in een wirwar van holachtige kamers met een zilveren vloer, moet je schoenbeschermers in de stijl van een misdaadscène aantrekken, waarmee de toon wordt gezet voor een briljant raar tentoonstelling.
Artissima
Er is misschien geen beter moment om Turijn te bezoeken dan voor Artissima, de internationale beurs voor hedendaagse kunst van de stad, die eind oktober en begin november meerdere dagen duurt. Sinds het begin van de jaren negentig heeft de beurs galerieën uit heel Italië en daarbuiten bezocht, en tijdens de laatste editie waren bijna 200 internationale galerieën vertegenwoordigd. In lijn met de radicale erfenis van Turijn heerst er een sterke geest van innovatie in Artissima; het is een beurs die zowel intiemer als experimenteler aanvoelt dan sommige van zijn meer grote stadstegenhangers. Hoogtepunten van de beurs dit jaar waren onder meer een Huidige toekomst sectie, samengesteld door Léon Kruijswijk en Joel Valabrega.
C2C
En alsof Artissima nog niet genoeg reden is, is de stad eind oktober ook gastheer van het grensverleggende C2C-festival. Het festival, dat nu aan zijn twintigste editie toe is, vormt een makkelijke tweeling met Artissima vanwege zijn reputatie op het gebied van radicale programmering en zijn gedurfde curatoriële aanpak. C2C, een hoogtepunt van de Europese festivalscene, trekt internationaal publiek vanwege zijn toekomstgerichte line-ups en het vermogen om het publiek te laten raden.
Castello di Rivoli – Museum voor hedendaagse kunst
Ongeveer 30 minuten rijden buiten het centrum van Turijn ligt het Castello di Rivoli, de voormalige residentie van het Koninklijk Huis van Savoye, waarvan de locatie helemaal teruggaat tot rond de 10e eeuw. Sinds het midden van de jaren tachtig doet dit monumentale gebouw dienst als galerie voor hedendaagse kunst, met een indrukwekkende vaste collectie en een zorgvuldig samengesteld programma. Naast de kunst kun je een van de beste uitzichten in Turijn vinden (afgezien van het Lingotto-gebouw) – neem de lift naar het uitkijkplatform en als je geluk hebt, kun je de zon langzaam zien ondergaan op de bergen, zoals ik deed .
Osteria Antiche Sere
Ga ten westen van centraal Turijn naar deze zeer bijzondere osteria. Osteria Antiche Sere, aanbevolen door een van de mensen die ik het meest respecteer als het om eten gaat, wordt door een familie gerund, net ver genoeg buiten de gebaande paden zodat het weinig toeristen trekt en een vaag ‚wat maakt het uit?‘ marketingaanpak (uren vermeld als “kan onjuist zijn” op Google Maps, boekingen alleen per telefoon). Met andere woorden: mijn platonische ideaal van een vakantierestaurant.
Da Cianci Piola
Gelegen aan een levendig plein waar de restauranttafels zich uitstrekken over de straat, dat weet u wel Da Cianci Piola meteen voor de wachtrij daarbuiten (ze nemen geen reserveringen aan). Da Cianci Piola is een grote favoriet bij zowel de lokale bevolking als toeristen en trekt vaste gasten die genoeg toegewijd zijn om een minder dan zwoele herfstavond op de buitentafels te trotseren. Hier kosten alle gerechten nog geen tien euro, en serveren ze de Piemontese huiswijn in waterglazen.
Caffè dell’Orologio
Restaurant, bar, leverancier van zeer goede Piemontese wijnen en delicatessenwinkels: van maandag tot en met zaterdag kunt u terecht bij Caffe dell’Orologio voor lunch, diner of andere benodigdheden. Met een relaxte maar detailgerichte aanpak is deze plek in de paar jaar dat ze open zijn, snel een favoriet in het voedsellandschap geworden. De gerechten zijn authentiek en eenvoudig, en er is doorgaans een grote verscheidenheid aan lokale wijnen beschikbaar om per glas te proberen – waarschijnlijk de beste plek om de echte Piemontese keuken te proberen in een eigentijdse setting.
Piattini Caffè en Vini
Een chique koffieplek en wijnbar in één (en aangezien het Italië is, serveren ze natuurlijk ook eten), trekt Piattini een jong publiek vanwege de rustige setting en de grote verscheidenheid aan wijnen per glas. Voor een gemakkelijke plek om een middagje weg te zijn, kun je het ook proberen Orso Laboratorio del Caffè, een speciaalzaak voor koffie.
Scannabue
Waarschijnlijk het bekendste klassieke restaurant in Turijn, al meer dan 15 jaar trekt Scannabue diners naar een plein in het zuiden van de stad vanwege zijn subtiel bereide klassiekers. Het menu staat vermeld in de Michelingids en bevat zwaar vlees (Scannabue betekent letterlijk „de keel van de koe doorsnijden“ in het lokale dialect). Het is, passend gezien het erfgoed van de stad, ook gevestigd in een voormalige autoshowroom en is alleen al vanwege de chique kamer met groene accenten een bezoek waard. Voor een weelderiger stukje ouderwets Turijn ga je naar Del Cambio voor een martini.