AYoze Pérez houdt wel van een lekker kopje thee. Op een dag in november vorig seizoen, in de uren voordat Real Betis op Mallorca speelde, had een vriend van hem een gevoel. „Hij zei tegen mij: 'Je gaat scoren – en aangezien de wedstrijd theetijd is, moet je dat vieren door er een te drinken'“, legt de voormalige aanvaller van Newcastle en Leicester uit. “Ik dacht: 'Nou, het is tenminste origineel.' Het is iets leuks, anders.” Iets wat ook van hem is, een uitdaging die moet worden aangegaan. En daar stond hij dan, iets na half zeven, terwijl hij een kopje naar zijn lippen bracht, terwijl het jaar van zijn leven onderweg was.
De week daarop, in de derby tegen Sevilla, deed Pérez het opnieuw. Dan opnieuw en opnieuw. Vorig seizoen nog zeven keer en dit tien keer, in negen wedstrijden. Hij deed het de eerste keer dat hij speelde Spanje en de meest recente keer ook, vrijdag in Kopenhagen, waar het succes wordt gemeten in thee: een symbool van een reis die hem terugbrengt naar waar het allemaal begon. Maandagavond speelt Spanje tegen Zwitserland in de Heliodoro in Santa Cruz. Thuisbasis van CD Tenerife en ook zijn thuishaven. De laatste keer dat Pérez daar speelde was tegen Córdoba in de tweede divisie in mei 2014.
“Dit betekent veel voor mij; het is een moment waar ik als kind van droomde. Om na zoveel jaren terug te keren met het nationale team is speciaal”, zegt hij, zittend in een hoek van het hoofdkwartier van de federatie in Las Rozas. “Ik had nooit gedacht dat ik op Tenerife voor Spanje zou spelen.” Twaalf maanden geleden hadden weinigen zich kunnen voorstellen dat hij dit überhaupt zou doen, maar toch arriveert hij als Europees kampioen, de best scorende Spanjaard. Pérez, geboren en getogen op het eiland, hielp Tenerife naar de tweede divisie te brengen, waar hij hun topscorer was, maar is niet meer teruggekeerd bij de club sinds hij tien jaar geleden naar Engeland vertrok; als hij niet was gegaan, zou hij nu niet meer terugkomen.
“Alles gebeurt met een reden; Ik ben daar een groot voorstander van”, zegt hij. “Het is een proces dat je hier brengt. Het komt allemaal samen en maakt jou tot wie je bent. Je leert altijd. Je wordt gevormd door je ervaringen, en mijn ervaring is de Premier League. Ik herinner me de zenuwen toen ik met mijn broer en agent naar Engeland reisde. Ik had Spanje zelfs nog nooit verlaten. Ik had geen idee wat daarbuiten was, wat ik zou gaan vinden.”
Enkele van de grootste clubs van Europa waren geïnteresseerd, maar zoals Pérez zegt: “Ik was een kind en had (slechts) gespeeld in tweede.” Liverpool-manager Brendan Rodgers, die hem later contracteerde voor Leicester, aarzelde.
Newcastle's scout Graham Carr overtuigde zijn club om de clausule te betalen en Porto voor te blijven. Pérez was twintig, een eilandbewoner die 3.000 kilometer naar het noorden reisde en de wereld ver weg. “Het is intimiderend. Maar als kind neem je alles aan wat ze je voorleggen. Ik was opgewonden en tekende bij een grote club. Ik heb veel naar Premier League-voetbal gekeken.” Hij omhelsde het.
Hij woonde in Jesmond en vervolgens in Gosforth, waar de bezoekers merkten dat de verwarming altijd op volle sterkte stond en hij alleen in korte broek door het huis hing alsof hij op de Canarische Eilanden was, bij elke wedstrijd van Tenerife op de televisie. Zijn broer Samuel speelde voor Blyth Spartans. Newcastle was voorzichtig; op een dag lieten ze Pérez spelen voor de jongeren onder de 21 tegen Carlisle. Hij werd tijdens de rust van het veld gehaald nadat hij er vier had gescoord. Peter Beardsley, de coach, zei tegen Alan Pardew: maak je geen zorgen, hij is er klaar voor. Tegen het einde van het seizoen had hij gescoord tegen Spurs, Liverpool en Arsenal.
“Ik kan de vlucht daar nog zien, de eerste paar dagen… alles. Het was een onvergetelijke ervaring. Het is lang geleden, hè.” Negen jaar was hij in Engeland, daar vervalst. Vijf seizoenen bij Newcastle, vier bij Leicester. Een degradatie en een promotie, een titelwinst in het kampioenschap. Meer dan 300 spellen. Drieënzestig doelpunten. Een overdracht van £ 33 miljoen. Een medaille voor de FA Cup-winnaar. Zelfs een comedyserie over hem. Internationaal voetbal bleef echter buiten bereik; de lijst met spelers voor hem leverde tenslotte wat leesplezier op. In 2015 speelde hij twee keer voor Onder-21 en dat was het dan.
Afgelopen voorjaar, toen hij in zijn tweede seizoen bij Real Betis terugkeerde naar Spanje, gebeurde er iets. A corazonadanoemt Pérez het; er roert zich iets in zijn hart. Hij speelde het beste voetbal uit zijn carrière en scoorde in maart en april vijf doelpunten in evenveel wedstrijden, waarmee hij het seizoen eindigde op negen in La Liga, elf in totaal. Misschien hielp zijn terugkeer om hem op te merken, maar hij was de enige die het echt zag en toen Betis speelde in het Santiago Bernabéu, een paar dagen voordat de selectie voor het EK 2024 werd aangekondigd, durfde hij het rustige gedeelte hardop te zeggen: “Ik zei: 'Ik weet het niet, ik heb gewoon het gevoel…'
Er was geen gefluister, geen hint, geen waarschuwing geweest? “Nee, nee, niets. Nul, nul. Soms verschijnt er iets in je. En kijk, het gebeurde. Niemand vertelt het je. Er is een voorlijst, maar dat zijn 60 namen. Ik kwam erachter zoals iedereen dat deed: ik zag mijn naam op de lijst. Er was een schok van een paar seconden, daarna een enorm geluk.”
Op 30-jarige leeftijd was Pérez voor het eerst international. Naar Duitsland gaan was echter een andere zaak. Luis de la Fuente had een voorlopige selectie van 29 man samengesteld; drie zouden worden weggelaten, waaronder Pérez zeker. Zelfs nadat hij had gescoord bij zijn debuut, een vriendschappelijke wedstrijd tegen Andorra, beoordeelde een peiling in Marca dat hij het meest waarschijnlijk thuis zou blijven. “Dat heb ik vaak gehoord: het was een gegeven dat ik bezuinigd zou worden. Maar de coach zei: 'Je bent hier omdat je getalenteerd bent; voel je vrij, bevrijd, speel.' Het was een kans om op het EK aanwezig te zijn, en uit het niets.”
En zo was het ook. Er is een glimlach zo groot als Santa Cruz, die blik in zijn ogen. „De hostie”, zegt Perez. De hostie is het gewijde brood, de avondmaalswafel. De absolute business, met andere woorden. “Als je in de uiteindelijke selectie zit, zit het geluk van binnen, want er zijn teamgenoten die je respecteert en die moeten vertrekken. Het is moeilijk voor hen om op het laatste moment iets te missen. Er is een beetje verdriet, een beetje medelijden, maar intern was ik natuurlijk zo blij. Tien dagen eerder was ik nog nooit van mijn leven opgeroepen; nu ging ik naar de euro.”
na nieuwsbriefpromotie
Niet zomaar gaan. Pérez stopt en lacht: het is eigenlijk allemaal behoorlijk absurd. Een maand later werd hij kampioen en verliet Berlijn met slechts de derde winnaarsmedaille van zijn leven om zijn nek en twee internationale wedstrijden op zijn naam. Hoewel een blessure hem beperkte tot één optreden tegen Italië, zegt Pérez: “Ik heb van elke minuut genoten. Mijn eerste oproep en hij is er. Ik kon mijn geluk nauwelijks bedwingen en leefde het allemaal van binnenuit.”
De selectie is nu zijn plek, hij heeft de lange weg verdiend. Er schuilt een waarde in het brengen van iets wat anderen niet kunnen – “als je buitenshuis speelt, ontwikkel je je anders, heb je een andere voetbal- en persoonlijke cultuur”, zegt hij – en er zijn doelen, heel veel.
Hij is meer een nummer 9 dan de afgelopen tien jaar, een terugkeer naar zijn roots, en heeft een gewoonte ontwikkeld voor late winnaars. Het helpt om te worden geleverd bij Villarreal van Álex Baena – “wat een geweldig vermogen heeft hij om spelers te vinden”, zegt Pérez – en dat hij zich bij een team heeft aangesloten dat hij “leuk vindt om naar te kijken, aanvallend, dat creëert veel kansen”. Maar hij heeft evenveel doelpunten als zijn clubgenoten samen en niemand scoort meer per minuut in La Liga.
“Mijn carrière heeft hele goede momenten gehad, niet zulke goede momenten, en dat draagt allemaal bij. Ik was jarenlang in Engeland. Dat heeft impact op jou, hoe je voetbal ziet, de manier waarop je speelt. Nu is het fijn om terug te zijn in Spanje na de tijd daar, wat ongelooflijk was. Dit is een belangrijk, heel bijzonder jaar voor mij geweest en ik hoop dat het beste nog moet komen. Ik heb een goede tweede seizoenshelft gehad bij Betis en een hele goede start bij Villarreal. Ik werd voor het eerst gebeld op mijn dertigste, rechtstreeks naar de euro. Na zoveel jaren wist ik niet of de kans ooit zou komen. Wanneer dat gebeurt, laat je niet los. Ik had er zo lang naar verlangd. En nu ben ik hier weer met Spanje. Na dat alles waardeer je het meer, waardeer je het. Het is gewoon geweldig om hier te zijn.”
Hiervooral de perfecte afsluiting van zijn 2024. “Er moeten veel dingen samenkomen om dit nog emotioneler te maken”, zegt Pérez. “De trots om Europees kampioen te zijn en in de Heliodoro te spelen, waar mijn verhaal begint. Ik ben een lange tijd weggeweest en heb sinds mijn vertrek geen voet meer op het veld gezet. Om met de nationale ploeg te gaan… stel je eens voor wat dat voor mij betekent. Dat was het begin van een bijzondere reis. Het wordt een uniek moment om in de grond te zijn waar ik ben opgegroeid, samen met een aantal van degenen die er deel van uitmaakten.”
Spanje heeft al 28 jaar niet meer op Tenerife gespeeld en geen enkele Canariër heeft op de eilanden voor hen gescoord. Twaalf maanden nadat het jaar van Pérez' leven begon met een uitdaging, gaat hij eindelijk naar huis en tegenwoordig kan hij niet meer stoppen met scoren. Tijd misschien om de ketel weer aan te zetten.
