“Los Angeles November, 2019” is een van de eenvoudigste maar meest effectieve titelkaarten in de sciencefictiongeschiedenis. De plotselinge overgang van effen witte tekst naar vliegende auto’s, uitbraak van vuurzuilen en eindeloze stadslichten is een iconische opening die laat zien hoe ver Van Blade Runner gedroomde toekomst was vanaf de releasedatum van 1982.
In ons 2019, blogger Jamie Zawinski realiseerde zich dat, dankzij een tijdstempel op archiefbeelden in Blade Runner 2049, dat kunnen we concluderen Blade Runner begon op 19 november en liep tot en met 22 november. Dat betekent dat Rick Deckard vandaag vijf jaar geleden aan de slag ging met het jagen op en terugtrekken van malafide replicanten, en als we naar de huidige staat van cyberpunk kijken, voelt het passend dat Blade Runner verdwijnt in het verleden.
Ridley Scotts visie van een somber, regenachtig Los Angeles blijft net zo suggestief als altijd, en het voelt nog steeds alsof je de overvolle straten zou moeten kunnen betreden. Maar hoewel onaangenaam grote advertenties en verraderlijke bedrijven misschien tijdloze sci-fi-tropes zijn, zijn andere elementen pure jaren '80 noir. Deckard leest een krant en gebruikt een telefooncel. Atari, Pan Am en Bell Telephone zijn bedrijfstitanen. Androids zijn niet te onderscheiden van mensen, maar computer- en tv-monitoren zijn grote dozen.
Het meest opvallende is Van Blade Runner preoccupatie met Aziatische beelden. In 1982 was de Japanse economie in opkomst, terwijl de Amerikaanse zware industrie het moeilijk had, wat aanleiding gaf tot sciencefiction die zo divers was als Blade Runner En Terug naar de toekomst, deel II om in te spelen op de vrees dat de trend zich eeuwig zou voortzetten. In de popcultuur was Japan exotisch en machtig, terwijl het land politiek gezien een sinistere zondebok werd; hetzelfde jaar Blade Runner kwam naar buiten, Chinees-Amerikaanse man Vincent Chen werd dodelijk aangevallen door twee blanke mannen nadat ze hem in een club hadden aangesproken en hem de schuld gaven van hun economische problemen.
We kunnen het niet kwalijk nemen dat een film uit 1982 uit 1982 komt, maar… Blade Runner is een van de ur-teksten van cyberpunk, en de afgelopen vijf jaar van het genre hebben een voortdurend onvermogen getoond om verder te gaan dan de regenachtige tech noir-wereld die het heeft gecreëerd. Cyberpunk 2077 — de cyberpunkfenomeen van het decennium – is leuk en prachtig, maar als een cyberpunk spel het zit vast in de 1988 van zijn Blade Runner-geïnspireerd bronmateriaal op tafelbladen.
Blade Runner inspireerde een generatie sciencefiction, maar beelden gingen vaak boven het verhaal.
Warner Bros.
Bedrijven zijn slecht en punk is goed, en dat is zo ongeveer alles Cyberpunk 2077 te zeggen had. Het is een redelijk excuus om deel te nemen aan vuurgevechten in de straten van Night City, maar alle kleine wereldopbouwende details die logisch waren in '88 – boxy monitors, goedkope jargon, het voortbestaan van de Sovjet-Unie, Japan het eten van onze economische lunch – zorgde ervoor dat het voelde als een bijzondere erfenis, retrofuturisme voor een generatie ontwikkelaars en fans die opgroeiden met aanbidding Blade Runner. Als je dat wel bent, is het moeilijk om een intiem verhaal te vertellen over de mensonterende aard van de almacht van het bedrijfsleven een enorm ontwikkelingsteam werken bij een werkgever met een marktkapitalisatie van vier miljard dollardus het concentreerde zich vooral op hoe cool samoeraizwaarden zijn.
Een beetje dwaas escapisme is prima, maar de mainstream cyberpunk is grotendeels gereduceerd tot esthetiek en nostalgie. Die van Netflix Cyberpunk: Edgerunners had dezelfde beperkingen als het spel. De Matrix-opstandingen was een film over hoe De Matrix is nu een kwart eeuw oud, en Blade Runner 2049 draaide ook om de erfenis van het bronmateriaal. Veranderde koolstof was zo gefixeerd op gevoel cyberpunk dat het een gevecht uitlokte naar een nummer dat ernaar verwijst Blade Runner in plaats van een fatsoenlijk verhaal te vertellen. Zelfs Ruimtemarinier 2 moest overal tientallen omvangrijke CRT-monitoren gooien die groene lijnen op zwarte code weergeven, omdat Warhammer's visie op de verre toekomst in 1987 werd bedacht.
Blade Runner was gebaseerd op een roman, en afgezien van de vervelende behoefte om ‘punk’ als achtervoegsel te misbruiken, zijn literaire sci-fi en indie-gaming grotendeels geëvolueerd van cyberpunk; zie post-cyberpunk, biopunk, solarpunk, enz. Maar mainstream Hollywood en AAA-gaming kijken niet graag naar de toekomst. CD Projekt Red werkt aan een vervolg op Cyberpunk 2077, terwijl Apple TV bezig is met het aanpassen van die van William Gibson baanbrekende roman uit 1984, Neuromancer. Beide zullen waarschijnlijk leuk zijn, maar het is moeilijk voor te stellen dat beide veel te bieden hebben inspraak. Hoe geef je commentaar op het heden als je vastzit in het verleden?
Toegegeven, het is een heel cool ogend verleden.
Warner Bros.
Tweeënveertig jaar na de release, Blade Runner blijft net zo betoverend als de grimmige openingsscène. Maar het is geen verhaal over hoe cool futuristische paraplu's er uitzien; al zijn visuele pracht vormt uiteindelijk een decor voor een verhaal over wat ons menselijk maakt. Dat wordt vergeten of genegeerd door projecten die de beelden ervan als marketingmateriaal willen gebruiken Cyberpunk naar stapels goedkope romans zijn wereld en beelden nabootsen. Het is veelzeggend dat sciencefictionmakers met slimmere inzichten in de thema's van cyberpunk, zoals de kleine teams achter Burger slaper En Umurangi-generatiehebben de stijl aangepast of verlaten in plaats van deze naar een toekomst te slepen waartoe deze niet langer behoort.
Als film, Blade Runner zal voor altijd een torenhoge prestatie zijn. Maar nu de sombere toekomst van 2019 steeds verder in het verleden verdwijnt, wordt het een steeds krachtiger herinnering dat het genre waar het synoniem mee is, moeite heeft gehad om verder te gaan dan zijn grootste hits. Het is tijd om de esthetiek achter je te laten, hoe humeurig het ook voelt om Harrison Ford van zijn whisky te zien nippen en naar de eindeloze regen te kijken op een koude novemberavond. Die momenten duren immers niet lang.
