“O, de levensboom groeit
Waar de geest nooit sterft
En het heldere licht van de verlossing schijnt
In donkere en lege luchten”
—Bob Dylan
Er is een boom. Het groeit over metaforen en kosmologieën, wetenschappen en religies. In de Noordse mythologie wordt het genoemd Yggdrasilde wereldboom waarvan de wortels tot in de onderwereld reiken, de stam vormt de as wereld van de aarde, en takken strekken zich uit tot in de hemel. In biologieis de levensboom een conceptueel model voor het in kaart brengen en begrijpen van de evolutie van al het leven. Hoe je het ook bekijkt, de boom verbindt ons allemaal. Het is ons verleden, ons heden en onze toekomst.
Zoals velen van jullie, vermoed ik, werd ik woensdagochtend wakker met een ontgoocheld gevoel bij het nieuws dat de veroordeelde misdadiger, seriemisbruiker en aspirant-autocraat Donald Trump opnieuw onze president in de Verenigde Staten zou zijn. Ik ben bang dat mijn gemeenschap en iedere andere gemeenschap waarvan de rechten dreigen te worden ontnomen. En hoewel zijn overwinning om vele redenen schrijnend is, was het meest aanwezig in mijn gedachten wat het betekents voor de klimaatcrisis – en bij uitbreiding, de levensboom.
De nieuwste Living Planet-rapport Geschat wordt dat de gemiddelde populatie wilde dieren in de wereld sinds 1970 met 74% is afgenomen. Een andere ontdekte dat meer dan een derde van alle boomsoorten nu met uitsterven wordt bedreigd. De metaforische en biologische levensboom is in gevaar, en we zijn hem alles verschuldigd wat we hebben om er zoveel mogelijk van te beschermen, omdat hij de as van deze wereld is. Dit was de inzet vóór de verkiezingen, en dat zal ook na de verkiezingen zo blijven. Met andere woorden, het werk gaat door.
De etymologie van het woord ‘radicaal’ komt van ‘radix’, wat ‘wortel’ betekent. Zoals Angela Davis ooit zei: “radicaal betekent eenvoudigweg de dingen bij de wortel pakken.” Voor mij betekent dat op dit moment dat we ons opnieuw verankeren in ons doel. Laten we, in plaats van elkaar tegen te werken, ons opnieuw concentreren op wat er moet gebeuren. Net zoals de wortels van Yyggdrasil reiken tot in de onderwereld, kunnen wij kracht putten uit en onszelf toestaan geradicaliseerd door de pijn die we nu voelen, en laat die ons motiveren om actie te ondernemen.
De afgelopen dagen hebben een aantal mensen mij gevraagd wat er nu gebeurt. Ik zal het je vertellen wat ik ze vertelde: Wij mogen niet opgeven. Opgeven is een voorrecht. Het gaat ervan uit dat er een andere keuze is voor deze planeet. De Verenigde Staten zijn cumulatief verantwoordelijk voor meer uitstoot dan enig ander land in de geschiedenis – en dat zal onder Trump alleen maar erger worden. We zijn het aan de rest van de wereld verschuldigd om alles te blijven doen wat we kunnen om zoveel mogelijk te beschermen.
Dat omvat de mensheid, maar strekt zich ook veel verder uit. Ik denk niet alleen aan onze soort, maar ook aan de talloze anderen die uit de boom des levens zijn voortgekomen en die evenzeer, zo niet meer, worden bedreigd door klimaatverandering en ecocide dan wij. Dat zijn we aan elkaar verplicht, en ook aan hen. Een wereld waarin een overvloedige biodiversiteit kan gedijen, dat is wat mijn afdelingen altijd zullen blijven doen reiken naar.
Er is een boom. Zijn wortels reiken tot in het donker en zijn ledematen tot in het licht, zijn lichaam is de as daartussenin. Het heeft jou en mij opgeleverd, iedereen die je ooit hebt gekend en nooit zult kennen: elk leven dat je hebt aangeraakt en dat het jouwe heeft geraakt, elke persoon, ongeacht plaats en politiek. Elke plant die een manier vond om door een spleet in een betonnen plafond naar boven te komen, elke vogel wiens woordeloze lied je op een te warme ochtend in november wakker maakte, alsof hij wilde zeggen: we zijn er nog steeds.
