door Gabrielle Wallace/Cronkite News, Arizona spiegel
12 november 2024
WASHINGTON – Vrouwen hebben de regeringen van bijna een derde van de landen op aarde geleid als presidenten, premiers en kanseliers. Door de nederlaag van vice-president Kamala Harris bleef het 235 jaar oude glazen plafond in de Verenigde Staten ongebroken.
“Het zal absoluut gebeuren”, zegt Jean Sinzdak, adjunct-directeur van het Rutgers Center for American Women and Politics.
Nog niet.
In Mexico werd Claudia Sheinbaum vorige maand beëdigd als de 66e president en de eerste vrouw op die lijst. Margaret Thatcher, de eerste vrouwelijke premier van Groot-Brittannië, bekleedde deze functie van 1979 tot 1990 – langer dan alle bewoners van Downing Street op zes na sinds 1721, toen de titel voor het eerst werd gebruikt.
Angela Merkel leidde Duitsland als eerste vrouwelijke bondskanselier van 2005 tot 2021, langer dan alle bondskanseliers op twee na sinds Otto von Bismarck. Indira Gandhi doorbrak de barrière in India toen ze in 1966 premier werd, drie jaar voordat Golda Meir de vierde premier van Israël werd.
De barrière is op elk continent verbroken, behalve op Antarctica.
“De VS lopen helaas ver achter op andere landen. Ik denk dat het een langzaam proces zal zijn”, zegt Kim Fridkin, een politicoloog van de Arizona State University die vrouwen in de politiek bestudeert, “hoewel vrouwen meer succes hebben bij het verwerven van een ambt in de hele staat als gouverneurs en Amerikaanse senatoren.”
Van de 193 huidige leden van de Verenigde Naties hebben er nu dertien vrouwelijke leiders – waarvan negen voor het eerst. Volgens een onderzoek van Pew Research zijn er zestig ooit door vrouwen geleid, te beginnen met Sri Lanka in 1960.
In de Verenigde Staten zijn 45 mannen president geweest, te beginnen met George Washington in 1789. De herverkiezing van Donald Trump breidt die reeks uit. Hij was de 45e president en zal de 47e worden. Grover Cleveland diende ook niet-opeenvolgende ambtstermijnen.
Tot 2016 nomineerde geen enkele grote Amerikaanse politieke partij zelfs maar een vrouw als president.
Hillary Clinton, een Amerikaanse senator en voormalige first lady, kwam in 2008 dichtbij, maar verloor de Democratische nominatie van Barack Obama. Ze sloot zich aan bij zijn kabinet als minister van Buitenlandse Zaken en sleepte met die extra kwalificatie de nominatie van 2016 in de wacht, maar verloor van Trump, zoals Harris dinsdag deed toen de Democraten voor de tweede keer een vrouw op het ticket zetten.
In 1984 benoemde voormalig vice-president Walter Mondale de New Yorkse vertegenwoordiger Geraldine Ferraro tot zijn running mate op het Democratische ticket, waarmee ze de eerste vrouwelijke vice-presidentskandidaat van een van de grote partijen werd.
Mondale verloor van president Ronald Reagan, maar het was een belangrijke stap voorwaarts voor vrouwen in de politiek.
Senator John McCain uit Arizona koos in 2008 de gouverneur van Alaska, Sarah Palin, als zijn running mate.
Harris werd de derde vrouw die werd genomineerd voor vice-president toen Biden haar in 2020 op de lijst zette, en zij werd de eerste vrouwelijke vice-president van het land.
Vijf van de zeven landen in de G7, de groep van grote westerse democratieën, hebben een vrouw tot regeringsleider gekozen: Canada, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië, waarvan de huidige premier een vrouw is.
Japan en de VS zijn de uitschieters, en de enige vrouwelijke premier van Canada, Kim Campbell, bekleedde het ambt in 1993 slechts vijf maanden.
Veertien leden van de G20 hebben een vrouw geselecteerd voor de topfunctie. Naast de vijf uit de G7 omvat die lijst Argentinië, Australië, Brazilië, India, Indonesië, Mexico, Zuid-Korea en Turkije, plus de Europese Unie.
Tot de zes overgebleven landen in de G20 behoren drie democratieën: de Verenigde Staten, Japan en Zuid-Afrika, plus Rusland, Saoedi-Arabië en China.
“Er spelen culturele factoren. Er zijn zeker andere landen die meer voorstander zijn van het bevorderen van de culturele status van vrouwen in het algemeen”, aldus Sinzdak.
Karen Beckwith, een politicoloog van de Case Western Reserve University die vrouwen in de politiek in West-Europa en de VS bestudeert, wees op het verschil tussen een parlementair systeem en een presidentieel systeem.
In een parlementaire democratie kiezen de partijen hun leiders en beslist het electoraat of zij die partij aan de macht willen brengen. Dat wil zeggen dat kiezers beslissen of een vrouwelijke partijleider premier wordt.
Partij-insiders kunnen een leider in dat systeem omverwerpen. Een Amerikaanse president kan alleen uit zijn ambt worden gedwongen door afzetting of als het kabinet zich beroept op het 25e Amendement en de president arbeidsongeschikt verklaart. Geen van beide is gebeurd, hoewel het Huis van Afgevaardigden drie presidenten heeft afgezet die later in de Senaat zijn vrijgesproken: Andrew Johnson, Bill Clinton en Trump, tweemaal.
'Een president die eenmaal aan de macht is, kan niet meer worden afgezet', merkte Beckwith op. “Dit zou onderdeel kunnen zijn van de onwil van politieke partijen in de VS”
De eerste hindernis om verkozen te worden tot president is het winnen van de nominatie. Tot de afgelopen decennia werd de talentenpool van senatoren en gouverneurs zo door mannen gedomineerd dat de kans groot was dat vrouwen een kans zouden maken op een nationaal ambt.
Als partijen zich werkelijk willen inzetten om uiteindelijk een vrouw als president te kiezen, moeten ze doelbewuste inspanningen leveren om meer vrouwen voor lagere functies te werven, zei Sinzdak.
Volgens de gegevens van de Senaat hebben slechts 60 vrouwen ooit in de Amerikaanse Senaat gediend; 25 van hen zijn nu in functie, goed voor een kwart van het ledenaantal van de kamer. Dat geldt ook voor Arizona-senator Kyrsten Sinema, die met pensioen gaat.
Volgens de griffier van het Huis van Afgevaardigden telt het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden 126 vrouwelijke leden van de 435, plus vier vrouwen op niet-stemgerechtigde zetels uit Amerikaanse territoria en het District of Columbia.
Dat is een recordhoogte. Maar bij het huidige tempo van de vooruitgang, zei Beckwith, zou het nog negentig jaar kunnen duren voordat het Congres een gelijk aantal mannen en vrouwen heeft.
Arizona lijkt geen oog te hebben gehad voor het kiezen van vrouwen voor hoge functies.
Volgens gegevens van het Rutgers Center for American Women and Politics was de staat de eerste met vijf vrouwen als gouverneur.
Arizona was ook de thuisbasis van de ‘Fab Five’ – de vrouwen die in 1998 werden verkozen tot de hoogste ambten over de hele staat: gouverneur, minister van Buitenlandse Zaken, procureur-generaal, penningmeester en hoofdinspecteur van openbaar onderwijs.
Paul Bentz, een conservatieve analist bij het adviesbureau HighGround, zei dat ondanks de verkiezingsgeschiedenis van Arizona andere factoren dan het geslacht in het nadeel van Harris werkten. Dat omvatte onder meer haar beslissing om zich meer op de negatieve kanten van Trump te concentreren dan op haar eigen voorstellen, en de beknoptheid van haar campagne nadat Biden was afgehaakt.
“Ze had beleidsuitdagingen” en “ze leed onder een aanval van aanvallen waar heel moeilijk van terug te komen was”, zei hij.
Fridkin voegde eraan toe dat vrouwen met een evenwichtsoefening te maken krijgen als ze zich kandidaat stellen voor een ambt.
Ze moeten ‘positieve vrouwelijke stereotypen’ projecteren, zei ze, en tegelijkertijd laten zien dat ‘ze stoer zijn, een sterke leider, bekwaam en in staat om met kwesties om te gaan die niet in overeenstemming zijn met genderstereotypen.’
Drie dagen voor de verkiezingsdag vatte Michael Che, presentator van Saturday Night Live's Weekend Update, de dubbele standaard samen die veel experts zien voor vrouwen. Hij vertelde een lang verhaal over de tekortkomingen van Trump en grapte toen: “Maar deze dame lachte raar, dus ik kan nog steeds niet beslissen.”
De politiek is niet het enige domein met een genderkloof aan de top. In de Fortune 500 is slechts 10% van de CEO's vrouw en bijna een kwart van hen heeft de baan het afgelopen jaar gekregen.
Sinzdak heeft er vertrouwen in dat, ondanks de nederlaag van Harris, haar rol als vice-president en presidentskandidaat het idee van vrouwelijk politiek leiderschap helpt normaliseren.
“Vrouwen zijn slechts een onderdeel van het presidentsverkiezingenproces en dat is niet ongebruikelijk”, zei ze.
Arizona spiegel maakt deel uit van States Newsroom, een non-profit nieuwsnetwerk dat wordt ondersteund door subsidies en een coalitie van donoren als een publieke liefdadigheidsinstelling 501c(3). Arizona Mirror behoudt redactionele onafhankelijkheid. Neem voor vragen contact op met Redacteur Jim Small: info@azmirror.com. Volg Arizona Mirror op Facebook En X.
