THet concept van ‘elite-overproductie’ werd rond de eeuwwisseling ontwikkeld door sociaal wetenschapper Peter Turchin om iets specifieks te beschrijven: te veel rijke mensen voor niet genoeg banen voor rijke mensen. Het is een bijproduct van de ongelijkheid: een hoop arme mensen, zeker, maar ook een overvloed aan rijken, zonder voldoende posities om hen te huisvesten in de invloed en status waar ze denken recht op te hebben. In een moderne context zou dat leiden tot hogere posities in de regering en het ambtenarenapparaat, samen met de top van financiën en recht, maar Turchin testte de hypothese van het oude Rome tot het 19e-eeuwse Groot-Brittannië. De namen en aard van de betwiste functies en titels veranderden; het patroon bleef. Turchin voorspelde in 2010 dat dit tegen de jaren 2020 de Amerikaanse politiek zou destabiliseren.
In Groot-Brittannië is de term de afgelopen jaren op de wildste manieren opnieuw gebruikt – in de zin van een teveel aan mensen op de universiteit creëert ongewenst activisme (mijn précis); of, in The Economist (opnieuw parafraserend), aardverschuivingen veroorzaken te veel middelmatige achterbankparlementsledendie niet op voorkeur kunnen hopen, dus zorg in plaats daarvan voor problemen. En hoewel de tweede stelling waar kan zijn, is de eerste fundamenteel anti-intellectualisme. Turchin specificeerde niet precies hoeveel rijkdom je in een situatie brengt met een overgeproduceerde elite, maar hij bedoelde niet met schulden beladen studenten; hij bedoelde niet parlementsleden; hij bedoelde, kortheidshalve, miljardairs of de top 1%. Wanneer veel van jullie media eigendom zijn van miljardairs, worden die mediabronnen eindeloos inventief in het wegnemen van de hitte van miljardairs, waarbij ze kritiek in de kiem smoren door het vocabulaire te stelen en naar iedereen terug te gooien.
Maar zet daar even een punt achter, want de overproductie van de elite in de ware zin van het woord raakt de wereldpolitiek vierkant in de kaak. Elon Musk heeft zich zowel op de lange termijn als op de korte termijn bij de Amerikaanse verkiezingen betrokken, zowel boven als beneden. Zijn impact op X (voorheen Twitter) sinds hij het kocht, was een tijdje verwikkeld in komische onhandigheid, maar de afgelopen maanden is het echte doel duidelijk geworden. Betaalde verificatie heeft elk vertrouwen in betrouwbare bronnen die niet gekocht konden worden weggenomen; Republikeinse rekeningen floreren, de Democraten kwijnen weg. Musk zelf heeft het versterkt leugens en complottheorieën. Hij heeft direct gaf $ 75 miljoen aan zijn America PAC (politiek actiecomité), dat een X-account heeft en een geel vinkje (wat dat ook mag betekenen) – het ventileert xenofobe rommel. Musk opende een weggeefactie voor kiezers in Philadelphia ter waarde van $ 1 miljoen dat kan illegaal zijn eerder in de maand.
Musk sprak ook op de bijeenkomst in Madison Square Garden, maar liet de ‘ironische’ modeberichten (denigrerende taal over plaatsen en rassen) aan anderen over. Hij beloofde één ding: “We gaan de regering van je af krijgen.” Hij legde uit wat een kleine overheid betekende: in een telefoongemeentehuis (zoals een radiotelefoon in, behalve de radio die jullie, de kiezers, belt) tijdens het weekend: gewone Amerikanen zouden te maken krijgen met ‘tijdelijke ontberingen’ als de sociale voorzieningen worden bezuinigd om de economie te herstructureren, maar ze zouden de pijn moeten omarmen, omdat ‘het welvaart op lange termijn zal garanderen”.
Het is niet het ergste dat de afgelopen, nagelbijtende dagen uit het kamp van Trump is voortgekomen, en het is zeker niet het ergste wat Musk heeft gezegd, maar het is wel het schoonste beeld tot nu toe van hoe de overproductie van de elite eruit ziet: Elon Musk zou dat kunnen doen. heeft zichzelf in de VS nooit verkozen tot president. Maar als kostenbesparende tsaar, een verzonnen rol die Trump hem heeft beloofd, zou hij buitengewone macht uitoefenen om pijn te veroorzaken, waarbij de enige keuze aan de burgers zou zijn of ze die wel of niet zouden omarmen. Een andere miljardairdonor, John Paulson, is dat ook geweest solliciteerde naar de minister van Financiën baan, en Trump heeft een trackrecord in het belonen van grote donoren met een plaats aan tafel – de miljardair Stephen Schwarzman pochte in gedrukte vorm over zijn rol in de nieuwe Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst onderhandelingen in 2018, en als onderdeel van Trumps “strategische en beleidsforum” tijdens de regering van 2017.
Onhandig genoeg hebben meer miljardairs (21) dat wel gedaan gedoneerd aan de campagne van Kamala Harris dan die van Trump (14); dit is een probleem voor volwassen democratieën overal ter wereld. Alle politieke partijen berechten vermogende particulieren. Het creëert een sfeer van gelijkwaardigheid – als een rijke man je kleding koopt, hoe is dat dan anders dan wanneer hij een social media-platform voor je koopt, behalve dat je een goedkopere date bent? Als een rijke man een goedkeuring van uw rivaal vernietigt, maar u niet steunt, doorstaat dat dan de snuiftest? Als een rijke man een denktank opricht, die bedenkt een ideologisch plan dat mensen er redelijk zeker van zijn dat jij, in de regering, een grootschalig bedrijf zult adopteren, waarvan de voorstellen bestaan uit het rekruteren van ideologisch loyale ambtenaren, het verzamelen van gegevens over abortussen en het beperken van het gebruik van abortuspillen, is dat iets anders dan een geldzak met een stokpaardje? een tenniswedstrijd kopen met een politiek leider op een liefdadigheidsveiling?
En hoe zit het met de miljardairs die de vinger op beide schalen houden, aan beide kandidaten doneren, want waarom niet, het past bij hen om vrienden te blijven en het is toch kippenvoer voor hen? Is dit allemaal hetzelfde spel?
Kwalitatief gezien wel: alle miljardairs zijn slecht nieuws in de politiek; alle gekochte invloed is ondemocratisch. Maar nu miljardairs zich achter een neofascist scharen, kun je zien dat dit een nieuwe fase is waarin ze op zoek zijn naar meer waar voor hun geld. Ze proberen niet hun commerciële belangen te beschermen; ze hebben niet meer geld nodig. Ze proberen niet eens hun eigen politieke invloed te versterken, maar eerder om elke invloed die daar een tegenwicht voor zou kunnen vormen, te neutraliseren. Misdadige elites voeren een openlijke kruistocht tegen de democratie, die inderdaad behoorlijk destabiliserend lijkt te zijn.
