ANa de aanval op het Amerikaanse Capitool van 6 januari kwamen de Amerikaanse zakenleiders krachtig naar voren in hun kritiek Donald Trump. Nu – nu de Harris-campagne Trump bestempelt als ‘fascist’ en Trump dreigt met vergelding tegen ‘de vijand van binnenuit’ – lijkt er sprake te zijn van een samenzwering van stilte.
Nu het land naar de stembus gaat voor verkiezingen die te dichtbij zijn om uit te schrijven, lijken enkele van Amerika's machtigste topbestuurders opnieuw de handen ineen te slaan met Trump.
In het openbaar steunt slechts een handjevol bedrijfsleiders Trump. Privé is het een ander verhaal. Althans, zo vertelt Trump het.
De afgelopen weken is hij dat wel schepte op over de warme ontvangst die hij krijgt van CEO's. Tijdens een recente bijeenkomst zei hij dat de Google-chef, Sundar Pichai, hem lovend had gebeld over de zijne fotoshoot bij een McDonald's in Pennsylvania. Apple-chef Tim Cook zou hem hebben gebeld om de juridische problemen van het bedrijf in Europa te bespreken. Meta's Mark Zuckerberg zou hem deze zomer hebben gebeld na zijn moordaanslag.
En dan, na jaren van aanvallen van Trump op zijn eigendom van de Washington Post, Jeff Bezos geblokkeerd de goedkeuring van Kamala Harris door de krant. Bezos zei dat de krant geen steunbetuigingen zou doen, zoals zij dat al een halve eeuw heeft gedaan, om de perceptie van vooringenomenheid in de media te vermijden.
Het lijkt allemaal een ommekeer vergeleken met een paar jaar geleden, toen dezelfde leidinggevenden dat waren prijzend De overwinning van Joe Biden en het openlijk bekritiseren van Trump over de aanval van 6 januari.
En Trump is grotendeels dezelfde persoon: hij is dat blijven doen volharden dat de opstand eigenlijk een ‘dag van de liefde’ was en duidelijk heeft gemaakt dat hij de uitslag van de verkiezingen niet zal accepteren als hij verliest. 'Dat is de enige manier waarop we gaan verliezen, omdat ze vals spelen,' zei hij gezegd tijdens een bijeenkomst in september.
Maar wat lijkt op stilzwijgen van de Amerikaanse topbestuurders, is volgens sommigen in het bedrijfsleven feitelijk terughoudendheid.
“Ze hebben de plicht om samen te werken met wie dan ook president is, dus willen ze niet vijandig overkomen en niet in staat zijn om met hem samen te werken”, zegt Jeffrey Sonnenfeld, een Yale-professor die de politieke voorkeuren van topfunctionarissen in de gaten houdt. “Maar wat een onmiskenbaar historisch feit is, is dat er in de Amerikaanse geschiedenis nog nooit een minder populaire president met zakelijk leiderschap is geweest dan Donald Trump.”
In een open brief Ter ondersteuning van Harris zeiden een tiental voormalige CEO’s, bijeengebracht door Sonnenfeld, dat Trump “anti-business” was.
“Hoewel ieder van ons verschillende politieke voorkeuren heeft, komen we samen om op te stemmen Kamala Harris bij deze presidentsverkiezingen – en wij geloven dat de meerderheid van de zittende CEO’s hetzelfde zal doen”, aldus de brief.
Sonnenfeld wees erop dat leidinggevenden historisch gezien Republikeinse kandidaten steunen. Maar slechts één CEO in de Fortune 100 heeft Trump publiekelijk gesteund: Elon Musk.
'Hij heeft er een. Dat is veelzeggend”, aldus Sonnenfeld. “John McCain en Mitt Romney hadden de helft van het bedrijfsleven in handen. In 2016 daalde het tot nul.”
De eerste termijn van Trump was een zegen voor bedrijven, die tussen 2018 en 2021 240 miljard dollar hebben bespaard dankzij de verlagingen van de vennootschapsbelasting door de voormalige president, die hij naar eigen zeggen in een tweede termijn opnieuw zal verlagen.
Maar Sonnenfeld zei dat veel bedrijfsleiders geen fans waren van Trumps plannen voor tarieven en voor massale deportatiestwee belangrijke beleidsmaatregelen die hij tijdens zijn campagne heeft aangeprezen, samen met mogelijke politisering van de Federal Reserve.
“Ze haten de manier waarop Trump wigkwesties en valse propaganda creëert om de natie te verdelen, of het nu gaat om hun persoonlijke waarden … in instellingen, of gewoon om de overtuiging dat het systeem van vrij ondernemerschap niet kan functioneren als er geen resterend vertrouwen is in gemeenschappen,” zei hij.
Daniella Ballou-Aares, CEO van het Leadership Now Project, zei dat veel van de rijke aanhangers van Trump eigenlijk geen zittende leidinggevenden zijn.
“Het verhaal in de pers concentreert zich op een zeer korte lijst van mannen aan beide kanten die gewoon niet indicatief zijn (voor het klimaat)”, zei Ballou-Aares. “Er komen heel veel verschillende soorten groepen samen aan de zakelijke kant” die Harris steunen, zei ze.
Maar leiders moeten een dunne lijn bewandelen, vooral omdat bekend is dat Trump onbeschaamd transactioneel is. In mei heeft hij verbijsterd een groep olie- en gasmanagers toen hij hen vertelde dat ze 1 miljard dollar aan zijn campagne moesten doneren – wat eigenlijk een ‘deal’ zou zijn als je bedenkt dat hij de milieuregels zou terugdraaien en de belastingen zou verlagen. Tijdens zijn vorige ambtstermijn beloonde hij zijn naaste aanhangers met een directe lijn naar het Witte Huis.
Trump heeft beloofd vergelding los te laten op degenen die zich tegen hem uitspreken als hij opnieuw aan de macht komt, en leidinggevenden willen hun bedrijf niet aan de ontvangende kant krijgen van een reactie van Trump. Sommigen hebben het getij al meegemaakt golf van misbruik die kan worden geactiveerd door simpelweg ‘wakker’ te lijken – het frontaal aanpakken van Trump is een zakelijke gok die ze tot nu toe hebben vermeden.
“Als zij deze miljardairs waren die alleen maar hun eigen portemonnee investeerden, dan kun je flamboyanter zijn. Maar ze hebben toezicht op alle belanghebbenden in hun gemeenschap, hun personeel en hun klanten”, aldus Sonnenfeld. “Ze weten dat dit een zeer verdeeld land is, en ze willen niet onnodig iets veroorzaken.”
Het is ook een ander politiek klimaat dan bij de verkiezingen van 2020, toen de Covid-pandemie velen nog steeds in lockdown hield en de Black Lives Matter-protesten van de zomer tot een raciale afrekening in de zakenwereld hadden geleid. Toen Biden president werd, zagen bedrijven minder eisen van consumenten en werknemers om zich uit te spreken. In plaats daarvan hebben bedrijven meer tegenslag gekregen van conservatieve groepen.
Bedrijven zijn ook mensen – althans volgens het Hooggerechtshof – en het lijkt erop dat het pesten van Trump hen het zwijgen heeft opgelegd.
“Ik denk dat het gevaar van de afgelopen jaren is dat het meer dan alleen maar stil is geweest, het is kil geweest”, zegt Elizabeth Doty, directeur van de corporate politieke taskforce van het Erb Institute van de Universiteit van Michigan. “Bedrijven zijn erg bezorgd over het doen van toezeggingen … die ze niet konden waarmaken, of die hen zouden blootstellen aan aanvallen, zowel op juridisch vlak als op het gebied van de reputatie.”
Doty zei dat waar bedrijven ooit reactief waren op de politiek, leiders proberen hun bedrijven beter aan te passen aan het politieke klimaat – een evolutie waarbij mensen zich nog steeds afvragen waar veel bedrijven voor staan.
“Ze proberen zichzelf politiek neutraal te positioneren als een principieel standpunt, maar dat komt opportunistisch over. Het nodigt hen uit om meer een politiek voetbal te worden”, zei Doty. Bij het nadenken over hoe bedrijven zich kunnen uiten over politieke en sociale kwesties, hebben Doty en andere onderzoekers ontdekt dat het belangrijk is dat bedrijven de nadruk leggen op het hooghouden van instituties, zoals de overheid en het verkiezingsproces, zelfs als ze politiek neutraal proberen te blijven.
Toen Bezos zijn opiniestuk Hij legde uit waarom hij de presidentiële goedkeuring van de Post minder dan twee weken voor de verkiezingen blokkeerde en noemde het een “principiële beslissing”.
‘Ik verzeker u dat mijn standpunten hier in feite principieel zijn’, schreef hij. Maar in het opiniestuk was Bezos niet duidelijk over wat zijn principes precies zijn, alleen dat hij gelooft dat Amerikanen de media wantrouwen.
“Principieel zijn betekent duidelijk zijn over waar je voor bent, en niet over wie je tegen bent,” zei Doty. “Er is altijd een manier om dat te doen die niet vijandig tegenover een kandidaat staat.”
Hoewel de periode vóór de verkiezingen een gevoelig moment is om politieke standpunten in te nemen, zal het verhaal na de verkiezingen – zodra de resultaten duidelijk beginnen te worden – voor bedrijfsleiders anders zijn.
„Ze zijn allemaal klaar en klaar om in actie te komen, zoals ze eerder hebben gedaan, mocht er zich een catastrofale driftbui voordoen“, zei Sonnenfeld.
Ballou-Aares met het Leadership Now-project handtekeningen verzameld van tientallen leiders uit het bedrijfsleven die kandidaten oproepen om zich aan de verkiezingswetten te houden en de legitimiteit van de verkiezingen te aanvaarden.
“We moeten ervoor zorgen dat er een zeer brede coalitie is die de legitimiteit van het verkiezingsproces zelf ondersteunt”, zei Ballou-Aares. “Als we ons in een situatie bevinden waarin we ons in een nauw omstreden verkiezing bevinden, zullen er pogingen worden ondernomen om de coalitie te verzwakken.”
Publieke stilte en private politiek zijn nu zakelijk gezien zinvol. Mocht Trump volgende week winnen, dan staat het Amerikaanse bedrijfsleven voor een grotere test.
