Wat een tweeledige groep wetgevers maandenlang heeft uitgehamerd, heeft Elon Musk vernietigd met een tweet.
Of beter gezegd, met tientallen berichten op zijn sociale mediasite X, die vorige week in een razend tempo in de loop van 12 uur werd verzonden. Post na post hamerde Musk op de begrotingsovereenkomst een stortvloed aan valse claims en dreigementen met electorale vergelding tegen elke Republikein die het waagde de wetgeving te steunen die tot stand was gekomen om een sluiting van de regering te voorkomen. En het werkte. Republikeinse wetgevers keerden zich tegen het wetsvoorstel, daarbij verwijzend naar de overweldigende druk van kiezers, aangespoord door de berichten van Musk. “Mijn telefoon stond roodgloeiend”, zei de Republikeinse afgevaardigde Andy Barr vertelde Associated Press. “De mensen die ons hebben gekozen, luisteren naar Elon Musk.”
Het schrikbeeld van kiezers die door een buitenstaander met een megafoon in razernij worden gebracht, zou voor Republikeinse politici bekend moeten aanvoelen. Drie decennia lang heeft de rechtse radiopresentator Rush Limbaugh de partij naar zijn hand gezet door de dreiging van zijn miljoenen loyale luisteraars – en betrouwbare kiezers – boven hun hoofden te bungelen. Terwijl Musk de macht van X test om Republikeinse wetgevers te disciplineren, test hij ook of hij de bijzondere invloed van Limbaugh op de Republikeinse Partij kan repliceren – en of hij zijn macht kan gebruiken om zowel de politieke wil van Donald Trump te versterken als die van hemzelf te doen gelden.
Toen Limbaugh brak met de partijleiders baanden zijn woorden een pad van chaos en vernietiging door het Congres.
Al vroeg in zijn dagen als nationaal radiopresentator toonde Limbaugh de kracht van de microfoon boven de kracht van de portemonnee. ‘The Rush Limbaugh Show’, die in 1988 in het hele land werd uitgezonden, transformeerde zowel de talkradio als de politieke communicatie. Hij bouwde al snel een publiek op van miljoenen toegewijde luisteraars die uren in de wacht stonden te wachten, alleen maar op de kans om met Limbaugh in de uitzending te praten. In 1992 had hij twee bestverkochte boeken, een nachtelijke televisieshow in de maak en het oor van de president van de Verenigde Staten.
President George HW Bush, die dat jaar verwikkeld was in een zware herverkiezingscampagne, was Limbaugh gaan zien als een soort basisfluisteraar. Zelfs na acht jaar als vice-president van Ronald Reagan en vier jaar als president had Bush de rechtse Republikeinen, die massaal naar de VS stroomden, nooit voor zich weten te winnen. rechts-populist Pat Buchanan tijdens de Republikeinse voorverkiezingen van 1992. Limbaugh, die Buchanan boven Bush hadden gesteundontving een persoonlijke uitnodiging van de president om een nacht door te brengen in het Witte Huis, een avond die Bush probeerde de radiopresentator het hof te maken. Limbaugh was het daar meteen mee eens en prees Bush in de laatste maanden van de campagne.
Limbaugh slaagde er niet in zijn steun te vertalen in electoraal succes – Buchanan verloor de voorverkiezingen, Bush de verkiezingen – maar zijn bekendheid tijdens de campagne maakte hem tot een machtsspeler in de nationale politiek. Twee jaar later, toen Republikeinse politici probeerde een anti-lobbywetsvoorstel te vernietigenvroegen ze Limbaugh om het wetsvoorstel en de Republikeinen die het steunden aan te vallen. Limbaugh deed het; de rekening stierf.
Republikeinse wetgevers bleven de komende decennia samenwerken met Limbaugh en zagen hem zowel als een machtige bondgenoot als een potentiële bedreiging. Ze konden tenslotte zijn inspanningen aanmoedigen, maar ze niet controleren, en toen Limbaugh brak met de partijleiders, baanden zijn woorden een pad van chaos en vernietiging door het Congres. Dit kwam vaak in de vorm van luisteraars die de telefooncentrales van het Congres overlaadden met telefoontjes en e-mails, over kwesties van immigratie naar gezondheidszorg. Of de Republikeinen zich lieten afschrikken door de oproepen of ze alleen maar als dekmantel gebruikten om met de partijleiders te breken, was niet altijd duidelijk. Maar elke aflevering hielp Limbaughs nalatenschap als rekeningenmoordenaar veilig te stellen.
Limbaugh had de macht om te vernietigen, maar niet om te creëren, iets wat Musk begint te leren over zijn eigen postpolitiek. Uren na Musk’s online tirade, Trump en nieuwgekozen vice-president JD Vance sloot zich aanwaardoor Republikeinen onder druk worden gezet om zich tegen de deal te verzetten. Dat deden ze, waarbij ze de tweeledige overeenkomst tot zinken brachten en in de plaats kwamen van een Musk-Trump-alternatief waarover de volgende dag werd gestemd. Ook dat wetsvoorstel faalde. Een shutdown van de overheid kon alleen worden voorkomen als er nog uren over waren – en zonder een verhoging van het schuldenplafond, de belangrijkste eis van Trump.
Het andere grote verschil tussen de twee mannen: de Trump-factor.
Musk wijkt op belangrijke punten af van Limbaugh. Terwijl de radiopresentator zijn publiek opbouwde, kocht Musk het zijne. Hij kan misschien een boodschap versterken, maar er is geen bewijs dat hij een politieke beweging kan opbouwen. Hij heeft echter iets dat Limbaugh niet had: miljarden dollars om te verbranden. Limbaugh kon politici alleen maar pesten; Musk kan ze kopen.
Het andere grote verschil tussen de twee mannen: de Trump-factor. Sinds Reagan het Witte Huis verliet, had geen enkele Republikeinse politicus een manier gevonden om een aanbiddelijke aanhang op te bouwen. Dat creëerde een vacuüm dat Limbaugh kon opvullen. In 2009 noemde het conservatieve tijdschrift National Review zelfs Limbaugh de ‘leider van de oppositie’, ook al had de partij twee echte oppositieleiders, Mitch McConnell en John Boehner, in het Congres. Maar Trump vulde die machtsleemte. Dat betekent dat als Musk meer wil zijn dan de buikspreker van Trump, hij het moet opnemen tegen iemand die een miljoenenpubliek heeft, een nettowaarde van miljarden en de macht van de Amerikaanse federale overheid tot zijn beschikking heeft.
Maar Trump zal niet eeuwig aan de macht blijven. Een van de sleutels tot het succes van Limbaugh was zijn lange levensduur: zijn invloed strekte zich uit over vijf presidentiële regeringen. De tweede regering-Trump is misschien niet het hoogtepunt van Musks politieke invloed, maar slechts het begin. En dus willen Republikeinse wetgevers misschien twee keer nadenken voordat ze hun macht overdragen aan een antidemocratische en onvoorspelbare miljardair. Hoewel Musk, gezien hun staat van dienst op dat front, zich misschien niet veel zorgen hoeft te maken.
