Alasdair Mclellan’s nieuwste fotoproject onderzoekt een fascinatie voor Schotland die hij heeft nagelaten door zijn overleden vader Terrence, die officier was bij de Gordon Highlanders.
“In zekere zin gaat het meer om hem dan om mij”, zegt de bekende fotograaf, die opgroeide in Doncaster maar als kind gezinsvakanties doorbracht in Schotland. Die bezoeken hebben een blijvende indruk achtergelaten. Door een reeks voornamelijk winterse roadtrips te documenteren (“Schotland is dit seizoen mooier”), probeerde McLellan de meeslepende landschappen, interieurs en mensen van het land vast te leggen. Hij reisde heinde en verre, van de Hooglanden en eilanden naar de steden en daarbuiten: ‚Eigenlijk overal, gewoon om te laten zien wat Schotland werkelijk is. Het kan gemakkelijk zijn om een clichématig beeld te krijgen van het land als een soort ansichtkaart, tartan kilts en doedelzakken.” Sommige portretten waren gepland, andere spontaan, maar het doel was altijd om interessante karakters te vinden. Van de resulterende afbeeldingen is een boek gemaakt dat deel uitmaakt van de Fashion Eye-serie van Louis Vuitton Malletier, de boekenuitgeverij van het luxehuis. “Ik wilde proberen een alomvattend beeld van het land over te brengen”, zegt hij. Claudia Croft
Stirling, 2023; Glasgow, 2023
Waarom heb je ervoor gekozen een boek over Schotland te maken?
Mijn link met Schotland komt van mijn vader: hij hield van Schotland, dus als kinderen gingen we daar altijd heen. En uiteraard is onze familienaam Schots. Hij praatte veel over de Schotse cultuur, hij sprak Schots-Gaelisch en ook Iers. Hij is niet in Schotland geboren, maar dat is waar wij vandaan komen, en om welke reden dan ook was hij geobsedeerd door de Gaelische cultuur. Toen er in Groot-Brittannië een dienstplicht bestond, sloot hij zich aan bij de Gordon Highlanders; hij vertelde altijd hoe dol hij daarop was. Ik denk dat hij altijd het gevoel had dat we als kinderen niet geïnteresseerd waren in ons erfgoed, dus deed ik dit in zekere zin voor hem. Uiteraard vond ik de locatie inspirerend qua schoonheid. Het is een barre plek, met nooit echt aangenaam weer. Het lijkt in zekere zin op Yorkshire, maar bijna somberder: het is behoorlijk slijtvast, de zon komt nooit echt tevoorschijn en ze hebben niet echt een zomer. Maar er schuilt een vorm van schoonheid in dit extreme klimaat. Je kunt op één dag veel verschillende weersomstandigheden doorstaan, en daarom wilde ik me concentreren op het fotograferen daar in de winter. Ik heb het gevoel dat Schotland dit seizoen mooier is, het levert betere foto’s op.
Hoe vaak ben je voor dit project naar Schotland gegaan?
Ongeveer 10, denk ik. Over het algemeen deden we hier vier dagen, daar vier dagen. Meestal was het rondrijden en kleine roadtripjes maken. Ik reisde met mijn team, dus ik had telkens twee assistenten. Soms fotografeer ik echter alleen.
Cupar Highland-spelen, 2014
Hoe heb je de steden en plaatsen gekozen waar je naartoe ging? Ben je teruggegaan naar plaatsen waar je als kind al was geweest?
We hebben een aantal van de plaatsen waar ik naartoe ging toen ik opgroeide opnieuw bezocht, maar ik besloot vooral dat het behoorlijk uitgebreid moest zijn en ik wilde Schotland in zijn geheel vastleggen. We hebben de Hooglanden bezocht, de Cairngorms, uiteraard de belangrijkste steden – Glasgow, Edinburgh, Aberdeen, Inverness – en we zijn ook naar Skye, Mull, Iona geweest… Overal eigenlijk, gewoon om te laten zien wat Schotland werkelijk is. Het kan gemakkelijk zijn om een clichématig beeld te krijgen van Schotland als ansichtkaart, tartan-kilts en doedelzakken. Dit waren echter niet mijn eerste foto’s in Schotland. Door de jaren heen heb ik aan een aantal redactionele projecten gewerkt: voor Nog een mens met (stylist/creative director) Alister Mackie in zijn geboorteplaats Falkirk en in Glasgow, voor Systeem met Christoffel Kane rond gebieden waar hij is opgegroeid of waarvoor hij is opgegroeid Man over de stad en het verhaal over de Highland Games, dat ook in dit boek staat. De Highland Games zijn gekozen om de zomer te vertegenwoordigen, aangezien ze elk weekend plaatsvinden van april tot september.
Waren er bepaalde plekken die je wilde fotograferen? Of reisde je met een meer open geest?
Ik had specifieke plekken in gedachten die ik wilde fotograferen, uiteraard met ideeën als uitgangspunt. Maar als je daar bent en stopt in de gebieden waar je naartoe gaat, kom je nieuwe ideeën tegen om interessante dingen vast te leggen, maar je hebt nog steeds de bestemming daar op de achtergrond.
Wat voor soort camera gebruik je?
Meestal een Pentax 6×7. Ik werk altijd met film; Ik werk zelden digitaal als ik er iets aan kan doen. Ik heb het vorig jaar één keer gedaan, en daarvoor zes jaar geleden, maar het is zeer zeldzaam. Ik vind het proces niet echt leuk en ik heb ook het gevoel dat mensen meer opletten als je filmopnamen maakt, omdat ze naar de persoon kijken in plaats van naar de monitor. Ik denk dat het belangrijk is dat je naar het onderwerp kijkt. Soms voelen ze zich waarschijnlijk behoorlijk eenzaam op de set als iedereen naar een scherm kijkt.
Eiland Iona, 2020, Tobermory, 2020
Wat betreft de portretten: heb je van tevoren bepaald wie je wilde fotograferen?
Nee, niet altijd. De Highland-dansers waren gepland en sommige mensen waren van tevoren gecast, zoals degenen die we aantroffen op een gothic-avond georganiseerd door een club in de omgeving. Soms kon je interessante mensen tegenkomen, dus we stopten ze gewoon op straat en vroegen of ze op de foto mochten.
Was het je doel om mensen uit verschillende gemeenschappen in Schotland te ontmoeten?
Ja, maar ik was meer gefocust op het vinden van interessante karakters dan op het kijken naar gemeenschappen. De meeste foto’s zijn van individuele personen. Ik heb niet echt groepen gemaakt, afgezien van een paar foto’s van de Highland Games.
Je houdt ervan om portretten, landschappen en interieurs met elkaar te combineren – wat verbindt al deze beelden met elkaar?
Afgezien van Schotland, niet veel! Het ging meer om wat ik cultureel belangrijk vond om te laten zien. Er zijn natuurlijk verschillende kanten aan Schotland, verschillende opvattingen. Er zijn mensen die Danny Boyle’s hebben gezien Treinspotten (1996) en denken dat Glasgow daar heel erg op lijkt, of mensen die geloven dat het allemaal een scène is uit de film van Richard Curtis Vier bruiloften en een begrafenis (1994), wanneer de actrice trouwt met een Schot en iedereen daar kilts draagt. Wat ik wilde doen, was proberen een alomvattend beeld van het land over te brengen.
Veerboot naar de Westelijke Eilanden, 2020; Fort William, 2020
Terugkomend op de modefotografie: reis je veel voor je fotoshoots?
Het hangt ervan af. Uiteraard wil ik altijd graag verschillende plaatsen bezoeken, maar soms vind ik Groot-Brittannië gewoon interessanter, omdat ik daar vandaan kom. Ik heb er mijn eigen kijk op. Vooral als het gaat om foto’s uit mijn omgeving, South Yorkshire, heb ik het gevoel dat ze meer een emotionele band hebben. Ik denk ook dat ik meer op locatiewerk reageer dan op studiowerk, omdat het meer filmisch is en het gaat om het creëren van een wereld in plaats van te beginnen met een leeg canvas.
Hoe ben je met fotografie in aanraking gekomen? Wie heeft jou beïnvloed?
Toen ik opgroeide, was ik erg geïnteresseerd in muziek. Ik keek naar fotografie in tijdschriften en platenhoezen. Ik zag een albumhoes, muziekvideo’s en tijdschriftomslagen en vroeg me af hoe ik ook deel kon uitmaken van die wereld. Als je eenmaal een eerste stap hebt gezet, kom je in andere dingen terecht, zoals andere fotografen die niet noodzakelijkerwijs verband houden met mode of populaire cultuur, die niets te maken hebben met Smash-hits en de NME.
Grangemouth-raffinaderij, 2012
Kun je ons meer vertellen over de familiefoto’s die je hebt opgenomen?
In eerste instantie zijn de foto’s die als fotoalbum worden getoond, van mijn vader toen hij in de Gordon Highlanders zat. En de kleurenfoto aan het begin is een foto van mij met het kasteel van MacLellan in de stad Kirkcudbright. We gingen er vaak heen omdat het onze achternaam draagt – het heeft nu niets meer met ons te maken, maar we dachten graag dat dit kasteel misschien wel duizenden jaren geleden eigendom was van onze familie. Ik weet eigenlijk niet wie deze foto heeft gemaakt. Het had mijn broer of mijn moeder kunnen zijn… Ik herinner me dat het werd meegenomen, alleen niet door wie.
Je boeken zijn behoorlijk intiem. Is deze autobiografisch?
In mindere mate dan anderen, omdat ik nog nooit in Schotland heb gewoond – ik kwam er alleen maar en ik weet het door de obsessie van mijn vader met de Gaelische cultuur en liefde voor zijn erfgoed. In zekere zin gaat het meer om hem dan om mij. Het is niet zozeer een persoonlijk project, afgezien van het feit dat het oorspronkelijke idee van mijn vader kwam, die er niet meer is.
Glasgow, 2023, Cupar, 2014
Welk portret schilder je in dit boek van Schotland?
Ik heb altijd van het idee van schoonheid gehouden en ik denk dat meer dramatische landschappen met donkere luchten werkelijk prachtig zijn. Dat vind ik zo leuk aan die foto’s. Zoals ik al zei, Schotland is niet wat als een ‚mooie‘ plaats kan worden beschouwd. Dat is wat ik wilde portretteren – de landschappen en landschappen zijn uitgestrekt en episch, met zijn bergen en dorpen en steden die behoorlijk extreem weer hebben doorstaan en daarom een beetje winterhard zijn. Het voelt nogal somber, hoewel altijd inspirerend.
‚Scotland‘ is nu uit, uitgegeven door Éditions Louis Vuitton Fashion Eye en is verkrijgbaar op louisvuitton.com
Afkomstig uit 10+ nummer 7 – DECADENCE, MORE, PLEASURE – NU verkrijgbaar. Bestel uw exemplaar hier.
