NEén, zelfs niet de grootste supporters, dacht dat vorig jaar Wet op onlineveiligheid was perfect. Het vinden van een evenwicht tussen vrije meningsuiting en digitale toegang aan de ene kant, en het voorkomen van verschillende soorten schade aan de andere kant, was een enorme uitdaging. De resulterende wetgeving is bekritiseerd als verward. Maar het was een belangrijke eerste stap in het reguleren van enkele van de machtigste bedrijven ter wereld, en het dwingen van hen tot naleving van waarden – vastgelegd in wetten – die in het parlement zijn vastgesteld en niet in de bestuurskamers.
Veel van de details werden overgelaten aan Ofcom, de mediaregulator. Dit was een vergissing van de vorige regering, die een bredere aanpak had moeten hanteren, gebaseerd op principes in plaats van op processen. Maar de eng technocratische code die Ofcom maandag heeft uitgegeven, heeft de fout nog verergerd. In plaats van de gaten in de wet op te vullen, is Ofcom vertrokken mazen in de wet voor zowel online roofdieren als de bedrijven die hiervan profiteren terwijl ze deze mogelijk maken. Een bijzonder ontstellende omissie betreft de maatregelen die gericht zijn op sites die reclame maken zelfmoord en zelfbeschadiging.
Peter Kylede staatssecretaris van Wetenschap, Innovatie en Technologie, had de macht om Ofcom op belangrijke beslissingen terzijde te schuiven. Het is teleurstellend dat hij heeft besloten de regels voor ontwerpkenmerken zoals aandachtszuchtige algoritmen, berichtenuitwisseling en leeftijdsgarantie niet aan te scherpen. Momenteel is de balans te veel gericht op de inhoud. Het is overdreven soepel om kleinere aanbieders toe te staan met veel minder strenge regels te werken.
Anders dan in Australië, waar een nieuwe wet zwaar zal wegen de toegang tot sociale media beperken voor kinderen onder de 16 jaar is de benadering van de meeste Britse maatschappelijke groeperingen en politici geweest dat het internet veiliger moet worden gemaakt in plaats van verboden terrein. Scholen en zelfs nachtclubs hebben regels opgesteld over smartphonegebruik op specifieke locaties. Goede doelen zoals de Molly Rose Foundation, NSPCC en 5Rights Foundation hebben aangedrongen op effectieve regulering in plaats van op verboden. Na deze week is de vraag die zij en anderen terecht stellen of Ofcom deze taak aankan.
Het egoïstische utopisme waarmee Meta, Alphabet (eigenaar van Google), X en anderen hun nieuwe producten op de markt brachten, overtuigt tegenwoordig nog maar weinigen. Niet veel mensen zullen ontkennen dat de donkerste aspecten van de menselijke natuur en cultuur op deze platforms gedijen, naast hun talloze positieve sociale toepassingen. Gewelddadig materiaal, waaronder kindermisbruik, is ernstig schadelijk voor de samenleving werknemers in de industrie, maar ook voor gebruikers. Wanneer online schade uit de schermen komt om gedrag te beïnvloeden, moeten allerlei soorten mensen (leraren, politie, ouders) met de gevolgen omgaan.
Actievoerders hadden gelijk toen ze pleitten voor een algemene zorgplicht en een systeem waarbij bedrijven verantwoordelijk zijn voor meetbare verbeteringen, in plaats van het huidige raamwerk waarin ze alleen een code volgen. Schadebeperking, in plaats van naleving, had het overkoepelende doel moeten zijn. De ministers hadden de dreiging van juridische uitdagingen het hoofd moeten bieden, en moeten aandringen op hun voorrecht om mensen, en vooral kinderen, tot hun prioriteit te maken.
Een tweede code, die volgend jaar moet verschijnen, zal details bevatten over hoe sociale-mediabedrijven moeten handelen in een crisis zoals die van de zomer oproerwaar online geruchten een factor waren bij het uitlokken van racistisch geweld. Individuen zijn terecht ter verantwoording geroepen voor deze misdaden. De regering moet haar vastberadenheid versterken om erop aan te dringen dat de bedrijven die deze en andere schade faciliteren ook verantwoordelijk worden gehouden. Het alternatief is laffe medeplichtigheid.
