De kans is groot dat de fabriek in Urumqi niet lang de grootste ter wereld zal blijven, zegt Dong.
“Er zal waarschijnlijk een nog groter project komen, en het zal sneller komen dan iemand kan verwachten”, zei ze.
In werkelijkheid, andere megazonneprojecten worden al gepland of gebouwd in Xinjiang en andere delen van China – een plan 1,1 GW-project in Tibeten een nog grotere 8 GW project in bijvoorbeeld de Chinese regio Binnen-Mongolië. Maar ze moeten ook de wenkbrauwen optrekken. In beide zijn echo’s van Xinjiang te horen. In Binnen-Mongolië heeft de regering dat wel gedaan geëlimineerd het lokale taal in het onderwijs. Ondertussen waren er in Tibet meer dan 1.000 demonstranten gearresteerd eerder dit jaar tijdens een demonstratie tegen een waterkracht- en zonne-energieproject dat dorpen zou overstromen en zes historische kloosters zou vernietigen.
Voor Arkin is dit niet verrassend. “Er bestaat nog steeds veel gebrek aan bewustzijn over hoe China een koloniale macht is en hoe het Oeigoeren, Tibetanen en Zuid-Mongoliërs heeft gekoloniseerd”, zegt Arkin.
Toen hem werd gevraagd naar zorgen in verband met de Oeigoerse mensenrechten, weigerden Dong en Climate Energy Finance te reageren. Andere groepen die de Chinese zonne-energie vaak als model aanhalen of promoten, Transition Zero en Ember, waarvan de laatste een rapport publiceerde rapport eerder dit jaar met het argument dat China’s ‘overschot aan zonne-energie’ andere landen zou kunnen helpen bij hun energietransitie – een rapport waarin Oeigoeren helemaal niet werd genoemd – weigerde ook te spreken met Atmos.
Voor Abbas zijn de kosten van het uitspreken persoonlijk geweest. Haar zus, Gulshan, een gepensioneerde arts, werd in 2018 gearresteerd en zit vandaag nog steeds gevangen uit wat volgens Abbas pure vergelding was. Misschien heeft ze daarom weinig geduld met de stilte van veel te veel milieuactivisten.
“Ik geloof dat iedereen die China’s pretentieuze toewijding aan groene energie prijst en er niet in slaagt de ernstige schendingen van de mensenrechten aan te pakken die de industrie aandrijven, dit neerkomt op medeplichtigheid aan de misdaden van de regering”, aldus Abbas.
‚Schoon‘ of niet, zij en andere Oeigoeren vrezen dat China’s uitbouw van hernieuwbare energie de meest verderfelijke lijn uit het tijdperk van de fossiele brandstoffen in stand houdt: de grote winst, maar iemand betaalt altijd de prijs. Oeigoeren, met hun thuisland in het centrum van de zonne-explosie, betalen wellicht de hoogste kosten.
