Rungano Nyoni's komedie over manieren tilt de sluier van stilte op die over slachtoffers van seksueel misbruik in een middenklasse is getrokken Zambiaanse familie
Rungano Nyoni heeft een instinctieve afschuw van wat zij de 'één op de tien'-film noemt. Ze heeft urenlang gevochten met de montage van haar eerste speelfilm, Ik ben geen heksom vreemde komische vingerafdrukken te plaatsen op een film over de (zeer reële) kwestie van jonge meisjes in Zambia die worden beschuldigd van hekserij. “Ik vecht altijd tegen de ernst in de montagekamer, omdat ik geen educatieve film wil maken”, zegt Nyoni. “Ken je die films waarin het aan het eind luidt: 'Eén op de tien Zambianen iets-iets-wat dan ook?' Ik herinner me dat ik naar de eerste versie (terug) keek en dacht: 'Oh mijn God, ik ben aan het maken Dat film'. Het is absoluut een evenwichtsoefening.”
Haar vervolg, Over hoe je een parelhoen wordttilt de sluier van stilte op die over slachtoffers van seksueel misbruik in een Zambiaanse middenklassefamilie wordt getrokken, en doet dat op een manier die onmiskenbaar Nyoni is. Shula (Susan Chardy) rijdt op een avond van een feestje naar huis als ze het lichaam van haar oom Fred tegenkomt, dood door een schijnbare aanval op de terugweg van het plaatselijke bordeel. Shula, op familiebezoek vanuit het buitenland, lijkt onbewogen door zijn dood, maar er worden plannen gemaakt voor de begrafenis waarbij duistere geheimen over de overledene naar buiten dreigen te komen. Wat volgt is een surrealistische komedie van manieren, onderstreept door tragedie, waarbij Nyoni de complexe rituelen van een Zambiaanse begrafenis gebruikt als achtergrond voor Shula's vervreemding van haar familie en uiteindelijk van zichzelf.
Net als bij haar debuut is het een gedurfde mix van stemmingen en tonen die deels voortkomt uit Nyoni's eigen achtergrond, als geboren in Lusaka die op achtjarige leeftijd met haar gezin naar Wales verhuisde. Dromerige accenten zijn er in overvloed: in de openingsscène draagt Shula een glinsterende outfit uit een Missy Elliott-video, een vreemd sciencefictionvisioen op een stoffige zijweg 's nachts. En een angstaanjagend tafereel op de plaatselijke universiteit, waar Shula's nichtje verblijft, worden de studentenkamers overspoeld met water, een feit dat zonder commentaar voorbijgaat terwijl personages letterlijk door gangen waden.
“(Mijn werk is) een weerspiegeling van hoe ik het leven in Zambia zie, dat altijd een mengeling is van echt tragische dingen die gebeuren naast absurde dingen”, zegt Nyoni, die net is teruggekeerd naar het land met haar partner, een producent van de film. en een dochtertje van twee. “Wat ik hier zo leuk aan vind, is dat we humor hebben over echt donkere situaties. Hetzelfde geldt voor begrafenissen. Ik ben er zo vaak geweest, misschien omdat je uitgebreide familie je familie hier is, je vrienden en collega's je familie zijn. Leven en dood maken op een andere manier een groot deel uit van ons leven dan ik ervaarde toen ik in Groot-Brittannië was. Het is iets dat ik als buitenstaander heel graag wilde vastleggen.”
Normaal gesproken, zegt Nyoni, duren Zambiaanse begrafenissen drie of vier dagen, waarbij van vrouwen wordt verwacht dat ze hun verdriet grotendeels op de mouw spelden. (De mannen, die in de film een marginale aanwezigheid hebben, verblijven buiten in tenten.) Voor een buitenstaander is het effect surrealistisch op manieren die het sterk gechoreografeerde karakter van de voorstelling kunnen maskeren. In één scène is Shula's gezicht een masker van onbewogenheid als ze de voordeur opent en drie vrouwen op handen en voeten naar binnen kruipen terwijl ze liedjes over de dood zingen. In een andere film wordt Freds jonge weduwe door familieleden uitgescholden omdat ze 'als een mug' huilt, alsof ze lid zijn van de rouwpolitie. “Het is eigenlijk heel gereserveerd binnen al deze uiterlijkheid,” legt Nyoni uit. “Er zijn regels over wat er naar buiten mag komen en wat verborgen moet blijven.” Wat in dit geval verborgen blijft, is natuurlijk een waarheid waar het hele gezin medeplichtig aan is.
Terwijl Shula een groot deel van de film een gesloten boek is, is haar neef, Nsansa, precies het tegenovergestelde. Moedig gespeeld door Elizabeth Chisela, is ze een exhibitionistische dronkaard die Shula irriteert en uiteindelijk voor zich wint nadat ze een vreselijk geheim heeft gedeeld dat ze als een 'grappige' anekdote opwerpt. “Die scène kwam voort uit een specifiek incident”, zegt Nyoni. “Ik heb ontkenning in al zijn vormen gezien. Ik ken mensen die misbruik hebben meegemaakt, ik ken hun verhalen omdat ze zich voor mij hebben opengesteld en ik met hen in een kamer heb gezeten toen ze spraken over iemand anders die misbruik had meegemaakt, maar ze kunnen nooit zeggen: ' Oh trouwens, dat is mij overkomen.'
Het vreselijke gewicht van de stilte in de film vond zijn weg op de set, zegt Nyoni, die zegt: “Er waren tijden dat mensen een beetje moesten afbreken, maar voor het leven van jou (je kunt het niet) vraag het ze, dus geef je ze ruimte, maar niemand wilde erover spreken. Ze vertelden me dat het zo grappig was dat je over deze dingen sprak, maar dan begonnen ze een beetje te kwaken, en je kon zien dat ze iets wilden zeggen, maar dat ze het niet konden doen. Het was moeilijk, vanwege alle keren dat ik me moest openstellen, zou dat het moeten zijn, maar niemand kon het.”
Nadat hij de film had ingepakt, zwoer Nyoni opnieuw te gaan werken in Zambia. De shoot was te zwaar, de uitdagingen van het werken in een land waar 24-uurs black-outs aan de orde van de dag zijn. ‘Maar nu lijkt het erop dat ik dat wel ben,’ zegt Nyoni, die enigszins verontrust klinkt door het idee. (Ze heeft ook plannen om een sciencefictionfilm te maken in Botswana.) 'Ik weet het niet, Zambia was niet echt een plek waar ik verhalen wilde plaatsen, het kwam gewoon op een organische manier tot stand. Ik denk dat dat precies is wat mij ontroerde.”
On Becoming a Guinea Fowl is nu in de Britse bioscopen te zien.
