Fotojournalist Valentina Sinis riskeerde alles om de tot zwijgen gebrachte stemmen van Afghaanse vrouwen te documenteren en ging zelfs zo ver dat ze een contract tekende met de Taliban. Ze deelde haar ervaring met SCREENSHOT.
64157
Op 21 augustus 2024 intensiveerden de Taliban hun strijd onderdrukkende maatregelen tegen Afghaanse vrouwen door een nieuwe 'Moraliteitswet' in te voeren verbiedt vrouwen om in het openbaar te spreken of hun gezicht te tonen. Dit decreet, dat wordt opgelegd door het Ministerie voor de Voortplanting van Deugd en de Preventie van Ondeugd, schrijft voor dat vrouwen buiten hun huizen moeten zwijgen, waardoor hun aanwezigheid effectief uit het openbare leven wordt gewist. De Verenigde Naties (VN) veroordeelden dit beleid snel en omschrijven het als “een schrijnende visie op de toekomst van Afghanistan.”
Maar hoe zijn we hier gekomen? Welnu, deze wet maakt deel uit van een breder patroon van escalerende beperkingen op de vrouwenrechten in Afghanistan. Sinds het herwinnen van de macht op 15 augustus 2021 hebben de Taliban systematisch de toegang van de meest kwetsbare leden van de samenleving tot onderwijs en werkgelegenheid ontmanteld. Meisjes zijn uitgesloten van middelbare scholen sinds maart 2022 en vrouwen werden in december van hetzelfde jaar geschorst van universiteiten. Bovendien zijn er vrouwen geweest uitgesloten van de meeste vormen van werkinclusief rollen in niet-gouvernementele organisaties en internationale agentschappen.
Als reactie op de aanhoudende mensenrechtencrisis in Afghanistan Amnestie Internationaal heeft het gebrek aan actie van de internationale gemeenschap veroordeeld. Zoals Samira Hamidi, regionale campagnevoerder voor Zuid-Azië bij Amnesty International, verklaarde: “Drie jaar later is het absolute gebrek aan concrete maatregelen bij het aanpakken van de mensenrechtencatastrofe in Afghanistan een bron van schaamte voor de wereld.”
In deze aangrijpende context had SCREENSHOT het voorrecht om mee te gaan zitten Valentina Sinis, een opmerkelijke documentairefotograaf wiens werk de levens van het onzichtbare en ongehoorde aan het licht brengt. We spraken eerder met Sinis over een ander zeer belangrijk onderwerp: Iraakse Koerdische vrouwen verbranden zichzelf als een vorm van ontsnapping aan huiselijk geweld of een uiting van extreme wanhoop.
En nu heeft de fotojournalist opnieuw een zeer uitdagende onderzoeksreis naar Afghanistan ondernomen, in een poging de menselijke verhalen achter het meedogenloze harde optreden van de Taliban tegen vrouwen bloot te leggen.
Om toegang te krijgen tot Afghanistan werd Sinis geconfronteerd met enorme uitdagingen en moest ze een contract ondertekenen waarin haar bewegingen, interacties en documentatieonderwerpen werden vastgelegd. Ondanks deze beperkingen heeft haar niet aflatende inzet om licht te werpen op de benarde situatie van Afghaanse vrouwen haar vooruit geholpen.
Door haar lens legde Valentina de stille moed, de hartverscheurende veerkracht en de vastberaden daden van verzet vast die de levens van vrouwen onder het Taliban-bewind bepalen. Haar werk geeft een rauw en onverschrokken portret van de vrouwen die weigeren het zwijgen opgelegd te worden, ook al probeert onderdrukkend beleid hen uit het openbare leven te wissen.
Mijn gesprek met fotojournalist Valentina Sinis
Wat motiveerde u om, ondanks de huidige beperkingen en risico’s, naar Afghanistan te reizen?
Het verhaal dat zich afspeelt in Afghanistan onder het bewind van de Taliban is een van de belangrijkste mondiale ontwikkelingen. Ondanks de risico's is het documenteren van de realiteit, vooral het lot van vrouwen en gemarginaliseerde groepen, van cruciaal belang om de wereld te informeren en een historisch record vast te houden. Mijn persoonlijke toewijding aan mensenrechten en gerechtigheid bracht mij ertoe naar Afghanistan te reizen, onder het bewind van de Taliban.
Kunt u de voorwaarden beschrijven van het contract dat u met de Taliban heeft ondertekend?
Journalisten moeten door de Taliban uitgegeven vergunningen verkrijgen, die bepalen waar ze heen mogen en wat ze kunnen documenteren. Er geldt vaak een verbod op het filmen van gevoelige onderwerpen, met name vrouwenkwesties, en alle inhoud kan aan nauwkeurig onderzoek worden onderworpen. Het voldoen aan deze voorwaarden is van cruciaal belang voor het verkrijgen van toegang, maar brengt ook ethische dilemma's met zich mee bij het waarborgen van de authenticiteit.
Met welke uitdagingen bent u geconfronteerd bij het verkrijgen van toestemming om daar als journalist/fotojournalist te werken?
Het verkrijgen van toestemming vergde langdurige onderhandelingen, een nauwkeurig onderzoek van mijn geloofsbrieven en het samenwerken met plaatselijke tussenpersonen die de weg konden vinden in de bureaucratie van de Taliban. De onstabiele veiligheidssituatie en het alomtegenwoordige wantrouwen jegens buitenlandse journalisten vergrootten de complexiteit, maar geduld en doorzettingsvermogen waren de sleutelwoorden.
Richtte uw werk zich uitsluitend op de ervaringen van Afghaanse vrouwen?
Ja, mijn werk was vooral gericht op vrouwen, wat een intiem kijkje in hun leven bood. Deze aanpak benadrukte hun veerkracht en onderstreepte de enorme risico’s die zij lopen als zij zich uitspreken. Het vereiste gevoeligheid en discretie bij het documenteren van hun verhalen zonder deze in gevaar te brengen.
Hoe werd u als westerse journalist behandeld in vergelijking met lokale vrouwen?
Westerse journalisten, vooral vrouwen, kunnen met een mix van achterdocht en respect worden bekeken. Zij krijgen vaak meer vrijheid dan lokale vrouwen, die onder veel strengere omstandigheden leven. Beide groepen worden echter geconfronteerd met beperkingen bij het navigeren door door mannen gedomineerde ruimtes.
Wat waren je eerste indrukken toen je aankwam en de huidige stand van zaken in het leven van vrouwen zag?
Opvallend was de vrijwel totale afwezigheid van vrouwen in de openbare ruimte. Hun leven leek beperkt tot de schaduwen, gevormd door angst en berusting. Maar daaronder schuilde een stille vastberadenheid, waarbij vrouwen manieren vonden om weerstand te bieden en ondanks de tegenslagen te overleven.
Hoe navigeren vrouwen hun dagelijks leven onder de strikte door de Taliban opgelegde beperkingen?
Vrouwen hebben zich creatief aangepast en ondergrondse netwerken gevormd voor onderwijs en werk. Sommigen vertrouwen op mannelijke familieleden om te bemiddelen in de toegang tot openbare ruimtes, terwijl anderen zich bezighouden met stille verzetsdaden. De Taliban hebben tot op zekere hoogte getolereerd dat vrouwen in het openbaar gezien werden, met verschillende beperkingen. De Taliban stonden vrouwen bijvoorbeeld niet toe om te autorijden, maar lieten bepaalde vrouwen wel in de gezondheidszorg werken.
Wat waren de meest opvallende of verrassende momenten die je hebt meegemaakt tijdens je verblijf daar?
Het was diep ontroerend om getuige te zijn van de stille vastberadenheid van Afghaanse vrouwen om hun dochters onderwijs te geven op geheime scholen, ondanks de ernstige gevolgen. Even opvallend was de veerkracht van gezinnen die vreugde en hoop vonden te midden van tegenspoed.
Hoe heb je het respecteren van lokale gebruiken gecombineerd met het documenteren van de realiteit van het leven van vrouwen?
Het respecteren van culturele normen, zoals kledingvoorschriften en sociale etiquette, was essentieel voor het opbouwen van vertrouwen. Tegelijkertijd was het belangrijk om de rauwe realiteit discreet vast te leggen, zodat verhalen authentiek verteld konden worden zonder de onderwerpen in gevaar te brengen.
Welke impact hoopt u dat uw werk zal hebben bij het vergroten van het bewustzijn over de strijd van Afghaanse vrouwen?
Mijn doel is om licht te werpen op hun kracht, veerkracht en het onrecht waarmee ze worden geconfronteerd. Door hun verhalen levend te houden in het mondiale bewustzijn, wil ik internationale steun stimuleren en beleid beïnvloeden dat verandering kan brengen.
