HoofdafbeeldingMet dank aan Tiffany & Co
Toen ze 21 jaar oud was, Elsa Peretti vluchtte uit haar huis in Rome, waarbij ze de banden met het olie- en energiefortuin van haar vader en de rigide conventies van het gezinsleven uit het Franco-tijdperk verbrak. Haar pad leidde haar al snel naar Barcelona, waar ze zich onderdompelde in de Boheemse enclave van de 'Gauche Divine', tussen grootheden uit de liberale kunstbeweging als Salvador Dalí en Leopoldo Pomés. Ondanks dat haar ster groeide in New York, ontdekte ze Sant Martí Vell in Catalonië in 1968, en kocht een klein huis dat uitkeek over het stadsplein. “In Sant Martí Vell vind ik de kracht om door te gaan met mijn werk, de rust die ik nodig heb, de inspiratie voor mijn vormen”, zei Peretti ooit.
In 1974 maakte Peretti kennis met de Tiffany & Co team van haar goede vriend en oude medewerker, Halston. Met het sieradenhuis transformeerde ze haar golvende, sensuele vormen in sterling zilver, waarbij ze putte uit de natuurlijke schoonheid van haar mediterrane omgeving. Door de jaren heen verwierf ze geleidelijk bijna alle bezittingen in het dorp. Een netwerk van kronkelende ondergrondse galerijen en luchtbruggen verbond de 27 gebouwen, die ze liefdevol restaureerde en met nauwgezette zorg inrichtte. Ze koos ervoor om er in 2021 haar fulltime thuis van te maken, waarbij ze zich wijdde aan het organiseren van haar enorme archief, dat ze wegstopte in de verborgen hoekjes en legendarische muren van haar woning. Maar voordat het project voltooid was, stierf ze vredig in haar slaap en liet het huis achter als een onvoltooid maar toch diep persoonlijk testament van haar visie. In zekere zin werd het pand haar laatste meesterwerk.
Het zit boordevol kunst, souvenirs, lokaal vervaardigd meubilair, boeken en rustieke originele kenmerken. Het is duidelijk dat haar gedachten weerspiegeld werden in haar huis, en dat haar huis weerspiegeld werd in haar ontwerpen, die werden gevierd in de speciale jubileumuitgave van Tiffany & Co, ter ere van 50 jarenlange samenwerking, waarbij enkele van de meest geliefde iconen van de ontwerper opnieuw worden uitgegeven met uitzonderlijke edelstenen en in opvallende schubben.
Hier spreekt AnOther met Stefano Palumbo, die vijf fascinerende dingen in Peretti's uitgestrekte Catalaanse residentie beschrijft.
Volières
“De vrijheid om te vliegen stond centraal in Elsa's fascinatie voor vogels. Bij haar dood had Elsa 35 vogels, waaronder kanaries en distelvinken, die in grote kooien leefden en haar dagen vulden met gezang. Buiten haar huis plantte ze met bessen gevulde struiken en plaatste ze waterbakken om allerlei soorten vogels aan te trekken. In Rome raakte een kraai dol op haar en bezocht regelmatig haar terras. Voor deze kraai was er altijd een bord spaghetti, wat ze bijzonder op prijs stelde. Zeker, de kooi is een obsessief terugkerend element in de kunstcollectie van Peretti. Ze belichaamden haar persoonlijke credo: de keuze om ongekooid te leven. Hoewel moeilijk en vaak onbegrepen, was het een pad dat ze met onverzettelijk doorzettingsvermogen volgde.”
Paella-pannen
‘Er waren maar heel weinig uitverkorenen die haar tafel konden delen. Vooral naarmate de jaren verstreken, toen jeugdvrienden de een na de ander begonnen te verdwijnen, was de selectie erg beperkt. De jaren van de grote herenigingen met Joe Eula, Fernando Sanchez en Liza Minnelli in Sant Martì Vell rond een paella midden in de tuin van Casa Pequena zijn al lang voorbij. Toch hangen er nog drie gigantische potten aan de muur van de monumentale keuken van Can Noves, als een eeuwige herinnering aan glorieuze tijden die nu voorbij zijn.”
Prikborden
“Deze (prikborden) zijn kunstwerken in wording, nooit voltooid, maar voortdurend in ontwikkeling. Het is een collage van herinneringen, artistieke referenties, van kleine details gevuld met diepe inhoud. Het resultaat is een kunstwerk en moet als zodanig bewaard blijven. In een interview met de WSJ in 2018 zegt Elsa: 'Ik leef met deze herinneringen voor me'. (Er zijn) Foto's gemaakt door de grote Catalaanse fotografen eind jaren zestig; Oriol Maspons fotografeert haar in Port Lligat met Salvador Dalí; haar King Charles-spaniëls, trouwe metgezellen van de roerige jaren in New York; Halston rookt een sigaret; Fred Hughes, Betty Catroux, Loulou de la Falaise – een wereld van creatieve genieën die haar artistieke reis de afgelopen decennia hebben helpen opbouwen.”
De kunst van Robert Llimós
“De privécollectie van Elsa Peretti omvat een groep van 85 werken van Robert Llimós, die zijn hele carrière bestrijken. Ze steunde hem door zijn werken te verzamelen, hem kunstenaarsresidenties te bieden in Sant Martí Vell en zijn oeuvre te promoten met tentoonstellingen in Italië en Catalonië, georganiseerd door haar stichting. Ze ontmoetten elkaar eind jaren zestig in Barcelona, omdat ze allebei deel uitmaakten van de avant-garde culturele scene van die tijd. Ze herkende in Robert Llimós een multidisciplinaire kunstenaar die naast zijn brede kennisbasis in de schilderkunst ook beeldhouwkunst, textielkunst, grafisch werk, muurschilderingen en performance produceerde. Elsa Peretti identificeerde haar eigen werk met hedendaagse kunstenaars als Robert Llimós, bedreven in het verkennen van zowel figuratieve als abstracte vormen, evenals in het gebruik van een reeks materialen om zichzelf uit te drukken.
Een actieve kapel
“Elsa was een extreem spirituele vrouw. Dat blijkt uit haar creaties, maar haar religiositeit kwam tot uiting in haar eigen vorm van een soort universeel deïsme. Zeker, haar katholieke Italiaanse roots uit de jaren vijftig hadden een diepgaande invloed op haar groei als kunstenaar, maar naarmate ze volwassener werd, openden haar reizen over de hele wereld, het ontmoeten van mensen van alle religies, haar geest voor een meer universele vorm van spiritualiteit, verzonnen met groot respect voor culturen en geschiedenissen die anders zijn dan de hare. De Madonnaontworpen door Elsa, echter opgehangen boven het altaar in de Sant Martí Vell-kapel (waar haar lichaam nu rust) definieert Elsa's vroegere en huidige leven. In een eenvoudig teken dat de contouren van de sluier van de Heilige Maagd definieert, is Elsa erin geslaagd het hele mysterie van het moederschap samen te vatten, waaruit een krachtige spiritualiteit voortkomt. In de katholieke cultuur is het heel gebruikelijk om een afbeelding van de Maagd om de nek te dragen, maar Elsa is erin geslaagd het vrouwelijke universum in haar naar boven te halen en dit te transformeren in een universele boodschap die vrouwen over de hele wereld verenigt in een eenvoudige lijn die niettemin zegt het allemaal.”