Hell zijn andere mensen. Of, meer specifiek, andere mensen op sociale media. De hel bestaat uit miljoenen mensen die elkaar als de pest zouden vermijden als ze elkaar in het echt zouden ontmoeten, maar die in elkaars gezicht worden geduwd en in wezen worden aangespoord om elkaar online te slaan; het zijn mensen die elkaar eindeloos opwinden uit verveling, frustratie of wanhoop om deel uit te maken van een bende, wat eindigt in viraal pesten, doodsbedreigingen, kinderen die andere kinderen aan flarden scheuren op platforms waar ze wettelijk niet oud genoeg voor zijn om lid van te worden.
De hel is een sociale cirkel die zo groot en afgelegen is dat de menselijke hersenen er gewoon niet op zijn toegerust om ermee om te gaan: het is gezelligheid zonder verantwoordelijkheid, en het bezorgde ons vreselijke stress lang voordat Elon Musk X kocht en reed ermee tegen een muur. Maar zelfs toen bleven mensen om de redenen waarom mensen in giftige relaties blijven – traagheid, angst om eenzaam te zijn, de misplaatste hoop dat het beter wordt – en omdat het inherent leek aan veel werkende levens. Je moest op X zijn omdat alle anderen dat deden, een circulaire logica die deze week eindelijk doorbrak: een stormloop weg van X heeft rivaal Bluesky gezien Voeg 1 miljoen gebruikers toe sinds de Amerikaanse verkiezingen, waarbij verschillende prominente Labour-parlementsleden zich bij de beschuldiging hebben aangesloten. Wat heeft het voor zin, vroeg de voorzitter van de commissie voor vrouwen en gelijkheid, Sarah Owen, zich af om op een site te staan die “verdwenen uit kattenmemestot het delen van Wordle-scores, tot het uitschelden van mensen voor hoeren alleen maar omdat ze een andere politieke mening hebben”?
Platforms komen en gaan, maar dit voelt anders: de definitieve dood van het idee dat sociale media ooit het stadsplein van het internet zouden kunnen zijn, een mondiale ontmoetingsplaats voor ideeën die onze hele horizon zouden verbreden. Nu ziet de toekomst van sociale media er steeds meer gescheiden uit voor de veiligheid van gebruikers, zoals rivaliserende fans bij voetbal. X voor rechts en woedend; centristen en beleidsnerds over Bluesky; mensen die een hekel hebben aan politiek op Threads of Instagram; Gen Z op TikTok; boomers op Facebook.
Zoals de meeste journalisten luister ik nog steeds naar verschillende gesprekken over allemaal. Maar voor actieve berichten schakelde ik in augustus over naar Bluesky toen Musk de Southport-rellen gebruikte om de idee van een burgeroorlog in Groot-Brittannië. Tot nu toe voelt het alsof je stiletto's verruilt voor sportschoenen: eerst maak je je zorgen over het uitdrogen, daarna vraag je je af waarom je ooit zo lang kreupele voeten hebt verdragen.
Een deel van mij heeft een hekel aan het idee dat massamarktplatforms voorbij zijn, al was het maar omdat ik altijd ben blijven geloven dat het doorbreken van parochiale zeepbellen, het omgaan met ongemakkelijke ideeën en het proberen te begrijpen hoe andere mensen denken ertoe doet. Maar de fout was om te denken dat sociale media een kortere weg naar dat alles waren, terwijl het online leven nooit echt een weerspiegeling was van het echte leven, zelfs daarvoor niet algoritmen hebben het vertekend richting de luidste stemmen en het model ervan werkte actief tegen begrip.
De meeste mensen staan open voor het standpunt van de andere partij wanneer iemand die zij aardig vinden of respecteren zich in het rivaliserende kamp bevindt. Maar door één vertrouwde persoon te vervangen door een met hooivorken zwaaiende menigte vreemden, maakten de sociale media ons bozer, defensiever en steeds meer ervan overtuigd dat de hooivorken ongelijk hadden. De erfenis ervan is een wereld die onmetelijk meer gepolariseerd en ellendiger is onderzoek dat een verband aantoont tussen zwaar gebruik van sociale media en depressie, niet alleen bij tieners, maar ook op middelbare leeftijd.
Opnieuw beginnen op een nieuw platform is weliswaar de overwinning van hoop op ervaring. Bluesky heeft geleerd van zijn voorgangers, begonnen met alleen uitnodigingen en groeide langzaam: het heeft sterke sociale normen, een cultuur van blokkeren in plaats van aandachtzoekende trollen te voeden, en functies die gebruikers weghouden van agressieve 'quote-tweet'-stapels. Degenen die vastberaden agressief zijn, zullen een manier vinden, maar je vraagt je af waarom we ons zo lang voor de gek hebben laten houden dat platforms niets konden doen. Maar hoewel het op dit moment een fijne plek is om te zijn, was Twitter dat in 2009 ook. Groei is bijna onmogelijk te realiseren zonder dat er kwaadaardigheid binnensluipt.
Als er iets is dat mij hoop geeft, is het dat de meer afgemeten, minder emotionele gesprekken van Bluesky ook minder verslavend zijn, want het geheim van een goed gebruik van sociale media in 2024 is simpelweg minder gebruiken. De moraal is niet om te stoppen met luisteren naar ideeën die u ongemakkelijk vindt of naar mensen die het er niet mee eens zijn. Het is om het in het echte leven te doen, niet in het digitale equivalent van een pub die berucht is om zijn glazen tijdens het weggooien – en bij voorkeur op een manier die Musk niet rijker maakt dan hij al is.
